Studie legt verband tussen de impact van zonlicht en textielkleur op microvezelvervuiling in de oceaan

Een nieu­we stu­die gepu­bli­ceerd in sep­tem­ber 2025 door de Chi­ne­se Research Aca­de­my of Envi­ron­men­tal Sci­en­ces bewijst dat PET-tex­tiel snel­ler afbreekt onder bloot­stel­ling aan UV-stra­ling in zee­wa­ter. Daar­naast laat het een ver­band zien tus­sen de kleur van je syn­the­ti­sche kle­ding en de daar­op­vol­gen­de micro­ve­zel­ver­vui­ling bij bloot­stel­ling aan (UV-)zonlicht. 

Onder invloed van ultra­vi­o­let­te (UV) stra­ling ver­zwak­ken en frag­men­te­ren de in de mode-indu­strie veel­ge­bruik­te poly­es­ter (PET) stof­fen in kust­zee­wa­ter. Dat is alar­me­rend, aan­ge­zien veel kle­ding aan het ein­de van hun levens­duur in de oce­aan terecht­komt, waar­door kust­lij­nen wor­den ver­vuild en de stof­fen ver­vol­gens in het water blij­ven cir­cu­le­ren. Dit leidt tot de vor­ming van micro- en nano­plas­tic deel­tjes en het vrij­ko­men van gif­ti­ge addi­tie­ven en oli­go­me­ren, die door inna­me een risi­co kun­nen vor­men voor marie­ne orga­nis­men en de biodiversiteit.

De uit­kom­sten van het onder­zoek tonen aan dat alle­daag­se kle­ding op een snel tem­po uit­een kan val­len door slechts in aan­ra­king te komen met het milieu. 

Over het onderzoek

Het peer-revie­wed onder­zoek (Chen R, Zhao X, Wu X, Wang X, Wang J, et al., Poly­e­thy­le­ne terepht­ha­la­te micro­fi­ber relea­se from tex­ti­les in coas­tal sea­wa­ter eco­sys­tems under sun­light-dri­ven pho­to­che­mi­cal trans­for­ma­ti­on), bestu­deer­de de vor­ming van PET (poly­e­thy­leen­te­ref­ta­laat) micro­ve­zels die vrij­ko­men uit tex­tiel wan­neer het wordt bloot­ge­steld aan lang­du­ri­ge gesi­mu­leer­de UV-bloot­stel­ling en foto­ver­ou­de­ring in kust­wa­te­ren. Foto­ver­ou­de­ring is het pro­ces van degra­da­tie of ver­ou­de­ring van een pro­duct als gevolg van lang­du­ri­ge bloot­stel­ling aan UV-straling.

De onder­zoe­kers richt­ten zich op gekleur­de syn­the­ti­sche stof­fen, met name PET, die veel wor­den gebruikt in kle­ding en huishoudtextiel. 

Het doel van het onder­zoek was om inzicht te krij­gen in:

• Hoe UV-licht PET-frag­men­ta­tie in kust­wa­te­ren stimuleert
• Waar­om ver­schil­len­de kleur­stof­fen de snel­heid van foto­ver­ou­de­ring beïn­vloe­den en of don­ker­de­re vezels snel­ler afbre­ken door ster­ke­re UV-absorp­tie en de vor­ming van reac­tie­ve zuur­stof­deel­tjes (ROS)

Ze ont­dek­ten dat lang­du­ri­ge bloot­stel­ling aan UV-stra­ling PET-weef­sel kan omzet­ten in dui­zen­den micro­sco­pi­sche frag­men­ten. Na slechts twaalf dagen bloot­stel­ling aan zon­licht liet 0,1 gram poly­es­ter­weef­sel tus­sen de 14.000 en 47.000 micro­ve­zels vrij. 

Hoe wordt PET afgebroken?

PET (poly­e­thy­leen­te­ref­ta­laat) micro­ve­zel wordt afge­bro­ken onder invloed van ver­schil­len­de natuur­lij­ke omstan­dig­he­den. Deze stu­die van de Chi­ne­se Research Aca­de­my of Envi­ron­men­tal Sci­en­ces richt zich op de invloed van UV-licht op het afbre­ken van de poly­meer­ke­tens en de frag­men­ta­tie in klei­ne­re deeltjes. 

Micro­ve­zels zijn dun­ner dan een men­sen­haar en beho­ren tot de meest voor­ko­men­de vor­men van micro­plas­tic in de oce­a­nen. Deze klei­ne soort micro­plas­tics zijn moge­lijk scha­de­lij­ker voor het zee­le­ven en de men­se­lij­ke gezond­heid dan gro­te­re, omdat zeer klei­ne micro­plas­tics in staat zijn om cel­len en weef­sels bin­nen te dringen.

Kleuren beïnvloeden hoe snel kleding in vervuiling verandert

Uit het onder­zoek bleek dat don­ker­der gekleur­de tex­tiel snel­ler degra­deer­de omdat de kleur­stof­fen meer zon­lich­t­ener­gie absor­beer­den en hoge­re niveaus van reac­tie­ve zuur­stof­deel­tjes pro­du­ceer­den. Deze zeer reac­tie­ve mole­cu­len ver­snel­len de che­mi­sche ver­ou­de­ring van plas­tics en zor­gen ervoor dat vezels ver­zwak­ken en los­la­ten.

Paar­se en groe­ne stof­fen absor­beer­den meer UV-licht en pro­du­ceer­den hoge­re niveaus van reac­tie­ve zuur­stof­deel­tjes, wat de afbraak van plas­tic­ke­tens versnelde. 

Na slechts 12 dagen bloot­stel­ling aan labo­ra­to­ri­um­zon­licht gaf 0,1 gram paar­se stof onge­veer 47.400 micro­ve­zel­deel­tjes vrij. Groe­ne, gele en blau­we stof­fen gaven min­der deel­tjes vrij, name­lijk 37.020, 23.250 en 14.400 voor elke kleur. De onder­zoe­kers schat­ten dat deze ver­snel­de test over­een­komt met onge­veer een jaar bloot­stel­ling aan natuur­lijk zon­licht in kustwateren.

Deze resul­ta­ten laten zien dat de focus van de mode-indu­strie op esthe­tiek, kleur, afwer­king en inten­si­teit, mili­eu­ef­fec­ten heeft waar we zel­den bij stil­staan. De pig­men­ten die kle­ding visu­eel aan­trek­ke­lijk maken, kun­nen ervoor zor­gen dat kle­ding snel­ler uit­een­valt in micro­plas­tics wan­neer het wordt afge­dankt.

Impact op het milieu

Hoe­wel de exac­te hoe­veel­heid micro­ve­zels die door syn­the­ti­sche tex­tiel in het water ont­staan nog wordt onder­zocht, weten we dat poly­es­ter, nylon en acryl een enor­me bron van ver­vui­ling in de oce­aan zijn. Vol­gens het Euro­pees Mili­eu­agent­schap is onge­veer 8% van de micro­plas­tics in de oce­a­nen afkom­stig van syn­the­ti­sche tex­tiel. Wereld­wijd ligt dit cij­fer tus­sen de 16 en 35%. Jaar­lijks komt er tus­sen de 200.000 en 500.000 ton micro­plas­tics van tex­tiel in het zee­wa­ter terecht. Lees meer over de invloed van de mode-indu­strie op de plas­tic­ver­vui­ling in de oce­a­nen.

In tegen­stel­ling tot natuur­lij­ke vezels, die op natuur­lij­ke wij­ze bio­lo­gisch afbreek­baar kun­nen zijn en min­der scha­de toe­bren­gen aan het mili­eu, bre­ken syn­the­ti­sche vezels af tot klei­ne, los­se micro­ve­zels die scha­de­lijk zijn voor het zee­le­ven. Ze komen ook terecht in de eco­lo­gi­sche kring­loop op het land, waar ze zich opho­pen in de voed­sel­ke­ten van­we­ge hun draad­ach­ti­ge vorm en klei­ne omvang. 

De rol van mode in de bescherming van oceanen

Hoe­wel het al bekend was dat micro­ve­zels uit kle­ding in het mili­eu terecht­ko­men door het te dra­gen, was­sen en afdan­ken, roept dit onder­zoek nieu­we dilem­ma’s op voor de mode-indu­strie. Met name voor de fase waar­in kle­ding het ein­de van zijn gebruiks­fa­se bereikt.

Ieder­een heeft zijn eigen ver­ant­woor­de­lijk­heid in het beper­ken van de ver­vui­ling die wij als men­sen ver­oor­za­ken. Zowel con­su­men­ten als mer­ken kun­nen een bewus­te keu­ze maken voor de kleu­ren en mate­ri­a­len van de kle­ding die ze kopen. Om micro­plas­tic­ver­vui­ling tegen te gaan, kie­zen we bij COSH! het liefst voor meer natuur­lij­ke mate­ri­a­len zoals hen­nep, ver­ant­woord gepro­du­ceer­de wol en bio­lo­gisch katoen, als onder­deel van de oplossing.

Boven­dien kun­nen pro­du­cen­ten bij de pro­duc­tie reke­ning hou­den met de gevol­gen voor het mili­eu, bij­voor­beeld door de inko­per meer eco­lo­gi­sche kleur­stof­fen voor te stel­len en over­pro­duc­tie te voorkomen. 

Ver­der kun­nen beleids­ma­kers bepaal­de nor­men stel­len voor kle­ding die op de markt komt en voor­schrif­ten opstel­len voor de manier waar­op deze gedu­ren­de haar levens­cy­clus moet wor­den onderhouden. 

Het is dui­de­lijk dat elke keu­ze op het gebied van mode­ont­werp eco­lo­gi­sche kos­ten met zich mee­brengt, en micro­ve­zel­ver­vui­ling is niet alleen een mate­ri­eel pro­bleem, maar ook een che­misch pro­bleem. Om dit te ver­min­de­ren is meer nodig dan alleen het ver­an­de­ren van stof­fen. Het ver­eist een ande­re kijk op het hele tex­tiel­sys­teem, van de pro­duc­tie van vezels tot de che­mie van kleur­stof­fen.