De paradox van vooruitgang: de Olympische Spelen van 2024 in Parijs en het dilemma van duurzaamheid

Als we aan de Olym­pi­sche Spe­len den­ken, komen er vaak beel­den van atle­tisch ver­mo­gen, nati­o­na­le trots en ver­e­ni­gen­de mon­di­a­le eve­ne­men­ten in ons op. De Olym­pi­sche Spe­len heb­ben een posi­tie­ve invloed op het moreel en bren­gen men­sen samen om de pres­ta­ties van atle­ten van over de hele wereld te vie­ren. Maar er is ook een keer­zij­de: inmid­dels over­scha­duwt het glim­men­de ima­go van de Olym­pi­sche Spe­len belang­rij­ke onder­lig­gen­de kwes­ties, en het brengt een com­plexe erfe­nis van mili­eu- en soci­a­le gevol­gen met zich mee dat nauw­keu­rig onder­zocht dient te worden.

Het orga­ni­se­ren van de Olym­pi­sche Spe­len heeft his­to­risch gezien geleid tot groot­scha­li­ge ste­de­lij­ke her­ont­wik­ke­lings­pro­jec­ten die wel­is­waar bedoeld waren om een​stad te ver­jon­gen, maar vaak resul­te­ren in aan­zien­lij­ke soci­a­le en eco­lo­gi­sche kos­ten. Van ​‘gedwon­gen’ ver­plaat­sing van loka­le bewo­ners tot de bouw van enor­me, tij­de­lij­ke bouw­wer­ken die na de Spe­len onge­bruikt blij­ven: er zijn tal­lo­ze duur­zaam­heids­pro­ble­men ver­bon­den aan het orga­ni­se­ren van dit mon­di­a­le eve­ne­ment. Bij de Olym­pi­sche Win­ter­spe­len van 2014 in Sotsji waren bij­voor­beeld bouw­pro­jec­ten betrok­ken die spook­ste­den met onge­bruik­te sta­di­ons en hotels ach­ter­lie­ten, wat de ver­spil­ling en het tij­de­lij­ke karak­ter van der­ge­lij­ke infra­struc­tuur beli­chaam­de. Op dezelf­de manier kre­gen de Spe­len van Rio 2016 kri­tiek omdat ze loka­le gemeen­schap­pen ver­dre­ven en de belof­ten van blij­ven­de voor­de­len niet kon­den waar­ma­ken. Soort­ge­lij­ke his­to­ri­sche gebeur­te­nis­sen onder­stre­pen de voor­bij­gaan­de voor­de­len ver­sus de nade­len op lan­ge ter­mijn van het bou­wen van enor­me sportinfrastructuur.

Er zijn gro­te zor­gen over het mili­eu, voor­al als het gaat om de eco­lo­gi­sche voet­af­druk die gepaard gaat met de bouw van nieu­we faci­li­tei­ten en de toe­stroom van inter­na­ti­o­na­le bezoe­kers, van wie velen per vlieg­tuig rei­zen, inclu­sief pri­vé­jets. Deze acti­vi­tei­ten dra­gen aan­zien­lijk bij aan de uit­stoot van broei­kas­gas­sen en wer­pen een scha­duw over even­tu­e­le claims van een ​‘groe­ne’ Olym­pi­sche Spe­len, onge­acht de inspan­nin­gen van het orga­ni­sa­tie­co­mi­té. Het is ech­ter moge­lijk dat het eve­ne­ment zelf zo duur­zaam moge­lijk ver­loopt, onaf­han­ke­lijk van de han­de­lin­gen van de aan­we­zi­gen. We zien de laat­ste tijd steeds meer voor­beel­den van de enter­tain­ment­in­du­strie die zich inspant om groot­scha­li­ge eve­ne­men­ten te orga­ni­se­ren met een mini­ma­le foot­print, waar­van Cold­play een goed voor­beeld is. Dit toont aan dat der­ge­lij­ke prak­tij­ken inder­daad moge­lijk zijn en in the­o­rie over­draag­baar naar nog gro­te­re eve­ne­men­ten zoals de Olym­pi­sche Spelen.

Parijs 2024: ambitieuze duurzaamheidsdoelstellingen die botsen met de harde realiteit

Parijs 2024 wordt gebrand­merkt als poten­ti­eel de ​“groen­ste” Olym­pi­sche Spe­len in de geschie­de­nis, waar­bij het orga­ni­se­rend comi­té ook een alom­vat­tend duur­zaam­heids­plan heeft ont­wik­keld, uit­een­ge­zet in hun ​‘Pre-Games Report: Deli­ve­ring More Sustai­na­ble Games’. Dit plan omvat spe­ci­fie­ke doel­stel­lin­gen en ini­ti­a­tie­ven om de mili­eu-impact van de Spe­len te ver­min­de­ren, zoals het gebruik van 95% tij­de­lij­ke of al bestaan­de struc­tu­ren, het stre­ven naar 100% her­nieuw­ba­re ener­gie en het imple­men­te­ren van een ver­min­de­ring van 50% in het gebruik van plas­tic voor een­ma­lig gebruik. De orga­ni­sa­to­ren stre­ven ernaar om 80% van het afval dat tij­dens de Spe­len wordt gege­ne­reerd opnieuw te gebrui­ken of te recy­clen, waar­mee ze hun toe­wij­ding aan een cir­cu­lai­re eco­no­mie laten zien.

Trans­pa­ran­tie is een belang­rijk aspect van de duur­zaam­heids­in­span­nin­gen van Parijs 2024. Het orga­ni­se­rend comi­té biedt gede­tail­leer­de infor­ma­tie over hun soci­a­le sta­tis­tie­ken, inclu­sief het aan­tal werk­ne­mers en hun spe­ci­fie­ke demo­gra­fi­sche gege­vens. Dit niveau van trans­pa­ran­tie zorgt voor ver­ant­woor­ding en stelt belang­heb­ben­den in staat de voort­gang van de Spe­len te volgen.

Ondanks deze duur­zaam­heids­in­span­nin­gen ver­telt de rea­li­teit helaas een iets ander ver­haal. Het gebruik van de bestaan­de infra­struc­tuur heeft ertoe geleid dat 2200 stu­den­ten uit hun huis­ves­ting zijn geplaatst om Olym­pisch per­so­neel te huis­ves­ten. De stad heeft ook kam­pen voor dak­lo­zen geslo­ten en de dak­lo­zen ver­der weg van het stads­cen­trum en hun vas­te onder­steu­nings­sys­teem ver­dre­ven. Dit volgt slechts op een lan­ge, don­ke­re geschie­de­nis van ​‘soci­a­le zui­ve­ring’ die in ver­band staat met de Olym­pi­sche Spe­len, waar­bij de Spe­len meest­al ​‘toe­val­lig’ voor­af­gaat van de ver­plaat­sing van de ​‘onge­wens­te’ bevol­king om tege­moet te komen aan de dure smaak van de toch al com­for­ta­be­le men­sen. Der­ge­lij­ke geval­len roe­pen vra­gen op over de wer­ke­lij­ke impact van de Spe­len en de ethi­sche over­we­gin­gen die daar­bij betrok­ken zijn.

Merchandise- en materiaalverspilling: een hardnekkig probleem

Een aspect van duur­zaam­heid dat vaak onop­ge­merkt blijft, is het beheer van tex­tiel­af­val en mer­chan­di­se dat in ver­band staat met de Olym­pi­sche Spe­len. Parijs 2024 ver­ze­kert dat 90% van de gebruik­te pro­duc­ten een voor­af afge­spro­ken twee­de leven zal heb­ben. Items zoals de 16.000 bed­den en matras­sen uit het Atle­ten­dorp zul­len wor­den gedo­neerd aan ver­schil­len­de orga­ni­sa­ties, wat een pro­ac­tie­ve bena­de­ring van het beheer van afval na het eve­ne­ment laat zien.

De stra­te­gie rond­om de cir­cu­lai­re eco­no­mie, ont­wik­keld door het orga­ni­se­rend comi­té, schat, ver­min­dert en moni­tort het ver­bruik van hulp­bron­nen vóór, tij­dens en na de Spe­len. Deze aan­pak is erop gericht hulp­bron­nen effec­tief te behe­ren en hun twee­de leven te garan­de­ren. De stra­te­gie omvat ook het mobi­li­se­ren van het eco­sys­teem van Parijs 2024, inclu­sief eve­ne­men­ten­bu­reaus en spel­ex­ploi­tan­ten, om samen duur­zaam­heids­uit­da­gin­gen aan te pakken.

Niet­te­min roept de betrok­ken­heid van luxe­mer­ken zoals LVMH bij de pro­duc­tie van medail­les en out­fits dis­cus­sies op over de wer­ke­lij­ke duur­zaam­heid van deze claims. De medail­les voor de Spe­len van 2024 bevat­ten gere­cy­cle­de mate­ri­a­len en bevat­ten zelfs een stuk ijzer van de Eif­fel­to­ren, een ico­nisch en inno­va­tief idee dat zorgt voor een gewel­dig sou­ve­nir. Het goud en zil­ver dat in de medail­les wordt gebruikt, is 100% gere­cy­cled en gecer­ti­fi­ceerd door de Res­pon­si­ble Jewel­lery Coun­cil. De asso­ci­a­tie met hoog­waar­di­ge con­su­men­ten­mer­ken, die door­gaans een com­plexe eco­lo­gi­sche voet­af­druk heb­ben, ver­troe­belt ech­ter de vraag hoe ech­te duur­zaam­heid eruit zou kun­nen zien.

Ondanks ambi­ti­eu­ze plan­nen voor recy­cling en her­be­stem­ming blijft de levens­cy­clus van Olym­pisch mer­chan­di­se een con­tro­ver­si­eel onderwerp.

Kleding controverses en het schrikbeeld van greenwashing

Voor de Olym­pi­sche Spe­len van dit jaar is een opmer­ke­lij­ke trend ont­staan: het beoor­de­len van de out­fits van de ope­nings­ce­re­mo­nie, een prak­tijk die zich vaak ver­taalt in onbe­schaam­de lof voor de mer­ken die deze cere­mo­nie spon­so­ren. Een van de belang­rij­ke mer­ken die deze trend in de spot­lights zet, is het Japan­se merk Asics. Asics heeft, in navol­ging van het the­ma van de ​“groen­ste Olym­pi­sche Spe­len”, zich inge­span­nen om de CO2-uit­stoot te ver­min­de­ren die gepaard gaat met hun Olym­pi­sche out­fits voor de Olym­pi­sche Spe­len van 2024, gedra­gen door de Japan­se Olym­pi­ërs. Ze heb­ben de CO2-uit­stoot met 34% ver­min­derd ten opzich­te van de vori­ge Olym­pi­sche Spe­len, door bij de pro­duc­tie gebruik te maken van gere­cy­cle­de mate­ri­a­len en her­nieuw­ba­re ener­gie. Dat gezegd heb­ben­de, heeft het merk over het alge­meen nog een lan­ge weg te gaan om hun alge­me­ne mili­eu- en soci­a­le prak­tij­ken te verbeteren.

Een ander merk dat te maken krijgt met gro­te terug­slag van­we­ge hun Olym­pi­sche out­fits is Lulu­le­mon. De afge­lo­pen paar jaar, met name sinds hun inzet om de Olym­pi­sche out­fits van het Cana­de­se team te spon­so­ren, is het merk bekri­ti­seerd van­we­ge hun mis­lei­den­de mar­ke­ting cam­pag­nes die een mili­eu­vrien­de­lijk ima­go schet­sen, ter­wijl hun wer­ke­lij­ke prak­tij­ken een ander ver­haal ver­tel­len. Uit het Impact Report 2023 van Lulu­le­mon blijkt dat meer dan 60% van de mate­ri­a­len die ze gebrui­ken afkom­stig zijn van fos­sie­le brand­stof­fen en niet bio­lo­gisch afbreek­baar zijn, wat bij­draagt​aan mili­eu­ver­vui­ling. Dit heeft geleid tot acti­vis­ti­sche pro­tes­ten en juri­di­sche acties, en dat het publiek onte­vre­den is over hun ver­te­gen­woor­di­ging van Cana­da en hun atleten.

Ralph Lau­ren, de ont­wer­per van de out­fits van Team USA voor de Olym­pi­sche Spe­len, heeft zich inge­span­nen om duur­zaam­heid in hun ont­wer­pen op te nemen. De katoe­nen polo­shirts die Team USA draagt, zijn naar ver­luidt gemaakt van 100% gere­cy­cled mate­ri­aal, wat een pri­meur is voor Ralph Lau­ren. De wer­ke­lij­ke duur­zaam­heid van hun kle­ding­stuk­ken is ech­ter ondui­de­lijk. Hoe­wel ze RWS-gecer­ti­fi­ceer­de wol gebrui­ken, waar­door ethi­sche en dier­proef­vrije inkoop wordt gega­ran­deerd, wordt er ook gebruik­ge­maakt van poly­es­ter, dat bekend staat om zijn nega­tie­ve impact op het mili­eu. Het is belang­rijk om vol­le­di­ge trans­pa­ran­tie te heb­ben om de duur­zaam­heid van hun pro­duc­ten holis­tisch te kun­nen beoordelen.

Dit laat alleen maar zien dat, hoe­wel deze spot­light ogen­schijn­lijk de voor­uit­gang in de rich­ting van duur­za­me kle­ding viert, het vaak een ver­ont­rus­tend patroon van opper­vlak­ki­ge ver­plich­tin­gen ont­hult. Veel mer­ken sprin­gen gre­tig in op de tent rond­om duur­zaam­heid, maar helaas met green­was­hing als resultaat.

Consumententrends en fast fashion in de sport

De Olym­pi­sche Spe­len zijn een mon­di­aal feno­meen gewor­den, met een aan­zien­lij­ke impact op de ver­ko­pen in de detail­han­del, waar­bij de vraag naar sport­pro­duc­ten sterk stijgt. Tij­dens de Olym­pi­sche Spe­len van 2021 zag de ver­koop van de Japan­se nati­o­na­le vlag bij­voor­beeld een omzet­stij­ging van 698%. Boven­dien zijn de inkom­sten uit Ama­zon-pro­duct­ver­mel­din­gen met het zoek­woord ​‘Olym­pi­sche Spe­len 2021’ met 202.684% geste­gen ver­ge­le­ken met het voor­gaan­de jaar. In 2024 waren de door Ralph Lau­ren ont­wor­pen bla­zers voor de offi­ci­ë­le ope­nings­ce­re­mo­nie bin­nen enke­le dagen na de start van de Olym­pi­sche Spe­len onli­ne uit­ver­kocht. Deze snel­le ver­koop onder­streept de vraag van de con­su­ment naar Olym­pi­sche mode en de bereid­heid van men­sen om deze arti­ke­len te kopen, onge­acht de prijs ervan. En voor de men­sen die het zich niet kun­nen ver­oor­lo­ven om 998 dol­lar uit te geven aan ​‘offi­ci­ë­le’ mer­chan­di­se: er zijn natuur­lijk hon­derd­dui­zen­den ande­re mer­ken die beperk­te col­lec­ties uit­bren­gen om op deze trend in te sprin­gen en te pro­fi­te­ren van de pas­sie van men­sen voor de games.

Bij dit feno­meen, ook wel ​‘sport-was­hing’ genoemd, gebrui­ken mer­ken de popu­la­ri­teit van sport­eve­ne­men­ten om hun pro­duc­ten te pro­mo­ten en de ver­koop te ver­gro­ten. Hoe­wel het begrij­pe­lijk is dat men­sen hun steun wil­len betui­gen aan hun favo­rie­te teams of atle­ten, roe­pen de over­ma­ti­ge con­sump­tie en over­pro­duc­tie die gepaard gaat met sport mer­chan­di­sing vra­gen op over de inte­gri­teit van sport­lief­heb­bers en de nood­zaak dat der­ge­lij­ke pro­duc­ten onze spor­ti­vi­teit weerspiegelen.

Over­pro­duc­tie is een groot pro­bleem dat in ver­band staat met Olym­pi­sche mode en de mer­chan­di­se ervan, en de fast fas­hi­on-indu­strie is hier voor­al berucht om. De gif­ti­ge cyclus van het ver­ko­pen van trends aan con­su­men­ten, waar­door de vraag toe­neemt, wat op zijn beurt de druk ver­groot om deze trends bij te hou­den, leidt onver­mij­de­lijk tot over­ma­tig kle­ding­af­val. De gevol­gen van over­pro­duc­tie zijn onder meer mili­eu­ver­vui­ling, uit­put­ting van hulp­bron­nen en one­thi­sche arbeids­prak­tij­ken.

Positiviteit gepaard met uitdagingen

Ondanks de uit­da­gin­gen rond­om duur­zaam­heid en nega­tie­ve gevol­gen die in ver­band staan met Olym­pi­sche mode, zijn er posi­tie­ve ini­ti­a­tie­ven en inspan­nin­gen die het ver­mel­den waard zijn. Loka­le, duur­za­me mode-ini­ti­a­tie­ven krij­gen tij­dens de Olym­pi­sche Spe­len van 2024 meer aan­dacht, zoals COSH! mem­ber 8beaufort. Dit Duit­se sport­schoe­nen­merk onder­steunt het Duit­se zeil­team en bena­drukt het belang van duur­za­me prak­tij­ken in de sport.

Daar­naast kre­gen enke­le ont­wer­pers de opdracht om afval van sport­ma­te­ri­aal om te zet­ten in draag­ba­re kunst voor de Olym­pi­sche en Para­lym­pi­sche Spe­len in Parijs. Deze ini­ti­a­tie­ven tonen het poten­ti­eel voor cre­a­tie­ve oplos­sin­gen die afval ver­min­de­ren en duur­zaam­heid bevorderen.

Con­clu­de­rend: op de Olym­pi­sche Spe­len van 2024 in Parijs zijn de inspan­nin­gen om een​duur­zaam eve­ne­ment te orga­ni­se­ren evi­dent, maar ver­tel­len de uit­voe­ring en de bre­de­re impact een genu­an­ceer­der ver­haal. De uit­da­gin­gen bij het balan­ce­ren van ambi­ti­eu­ze mili­eu­doel­stel­lin­gen met de rea­li­teit van soci­a­le ont­heem­ding en com­mer­ci­ë­le belan­gen bena­druk­ken de voort­du­ren­de strijd om mon­di­a­le eve­ne­men­ten zoals de Olym­pi­sche Spe­len op één lijn te bren­gen met duur­za­me ont­wik­ke­lin­gen. Als con­su­ment kun je je steen­tje bij­dra­gen door niet-mate­ri­a­lis­ti­sche manie­ren te vin­den om jouw favo­rie­te atleet of land te steu­nen. En als je je door de Olym­pi­sche Spe­len geïn­spi­reerd voelt om zelf een spor­tie­ver leven te lei­den, kun je op onze blogs terecht voor ethi­sche sport­kle­ding en yoga­kle­ding.

Bibliografie

ASI Cen­tral. (2024, June 18). Ralph Lau­ren debuts 100% recy­cled cot­ton polo for Paris Olym­pics. https://​mem​bers​.asi​cen​tral​.com/​n​e​w​s​/​s​t​r​a​t​e​g​y​/​j​u​n​e​-​2​0​2​4​/​r​a​l​p​h​-​l​a​u​r​e​n​-​d​e​b​u​t​s​-​1​0​0​-​r​e​c​y​c​l​e​d​-​c​o​t​t​o​n​-​p​o​l​o​-​f​o​r​-​p​a​r​i​s​-​o​l​y​m​pics/

Bur­ke, M. (2023, April 20). How the Olym­pics Impact Onli­ne Retail Sales – 2021 Out­look. Jun­gle Scout. https://​www​.jun​gle​scout​.com/​b​l​o​g​/​o​l​y​m​p​i​c​s​-​i​m​p​a​c​t​-​o​n​-​r​e​t​a​i​l​-​s​ales/

Cari. (2024, July 24). Street per­for­man­ce out­si­de Lulu­le­mon in Van­cou­ver rai­ses con­cerns over inte­gri­ty of Team Canada’s Olym­pic appa­rel. Stand.earth. https://stand.earth/press-releases/street-performance-outside-lululemons-flagship-store-in-vancouver-raises-concerns-over-integrity-of-team-canadas-olympic-apparel/

De Sor­ti­ra­pa­ris, G. (2023, Octo­ber 27). Paris 2024: 100 euros and Olym­pic tic­kets in exchan­ge for accom­mo­da­ti­on for CROUS stu­dents. Sor​ti​ra​pa​ris​.com. https://​www​.sor​ti​ra​pa​ris​.com/​e​n​/​n​e​w​s​/​i​n​-​p​a​r​i​s​/​a​r​t​i​c​l​e​s​/​2​9​3​3​2​7​-​p​a​r​i​s​-2024 – 100-euros-and-olympic-tickets-in-exchange-for-accommodation-for-crous-students

Euro­news. (2024, July 26). Lulu­le­mon: Cana­di­an sports­wear brand accu­sed of green­was­hing ahead of Olym­pic ope­ning cere­mo­ny. Euro­news. https://​www​.euro​news​.com/​g​r​e​e​n​/​2​0​2​4​/​0​7​/​2​5​/​g​r​e​e​n​w​a​s​h​i​n​g​-​l​u​l​u​l​e​m​o​n​-​h​i​t​-​w​i​t​h​-​l​e​g​a​l​-​c​o​m​p​l​a​i​n​t​-​b​e​f​o​r​e​-​o​l​y​m​p​i​c​-​o​p​e​n​i​n​g​-​c​e​r​emony

Gal­lant, A. (2024, May 30). From cable TV to appa­rel shop­ping, here’s how like­ly Paris Olym­pic vie­wers stand out – CivicS­cien­ce. CivicS­cien­ce. https://​civics​cien​ce​.com/​f​r​o​m​-​c​a​b​l​e​-​t​v​-​t​o​-​a​p​p​a​r​e​l​-​s​h​o​p​p​i​n​g​-​h​e​r​e​s​-​h​o​w​-​l​i​k​e​l​y​-​p​a​r​i​s​-​o​l​y​m​p​i​c​-​v​i​e​w​e​r​s​-​s​t​a​n​d​-out/

Mac­Gilp, R. (2024, July 25). Is Lulu­le­mon Green­was­hing? — Rema­ke. Rema­ke. https://remake.world/stories/lululemon-greenwashing/