Recyclage van synthetische kleding

Vol­gens de EU wordt wereld­wijd min­der dan 1% van de kle­ding gere­cy­cled om opnieuw kle­ding van te maken, deels als gevolg van ontoe­rei­ken­de technologie.

Ver­schil­len­de orga­ni­sa­ties en bedrij­ven wer­ken eraan om hier ver­an­de­ring in te bren­gen. Op 13 en 14 sep­tem­ber von­den er de Cir­cu­lar Tex­ti­le Days plaats in Neder­land. Een beurs waar inno­va­ties wor­den voor­ge­steld om de tex­tiel- en mode­sec­tor meer cir­cu­lair te maken. Ook COSH! was erbij om mee te wer­ken aan een meer cir­cu­lai­re toekomst.

Polyester

Het meest gebruik­te syn­the­ti­sche mate­ri­aal in de tex­tiel­sec­tor is poly­es­ter. Poly­es­ter is vol­gens Jos­se Kunst (CuRe, Kidu­a­ra) even cir­cu­lair als glas en metaal. Aan de hand van bepaal­de recy­cla­ge­pro­ces­sen kan het mate­ri­aal ontel­ba­re keren her­vormd wor­den tot een nieuw pro­duct. Dit klinkt heel posi­tief, maar waar­om gebeurt dat in de prak­tijk niet? Min­der dan 1% van alle poly­es­ter kle­ding wordt gere­cy­cled tot nieuw kleding.

Als er slechts zo wei­nig poly­es­ter kle­ding gere­cy­cled wordt, hoe komt het dan dat je toch zo veel kle­ding van gere­cy­cled poly­es­ter ziet in de win­kels? Dat komt omdat het mees­te gere­cy­cle­de poly­es­ter voor kle­ding afkom­stig is van PET-fles­sen. Vol­gens een schat­ting van Tex­ti­le Exchan­ge is 99% van het gere­cy­cle­de poly­es­ter in kle­ding afkom­stig van PET-fles­sen.

Dit is helaas niet zo posi­tief als het klinkt. In een ide­a­le, cir­cu­lai­re wereld zou­den PET-fles­sen recy­cled wor­den tot nieu­we PET-fles­sen, niet tot kle­ding. Het is dan ook goed dat bedrij­ven zoals CuRe nieu­we tech­no­lo­gie­ën ont­wik­ke­len om poly­es­ter uit kle­ding te kun­nen recy­clen. Wan­neer we tex­tiel recy­clen tot nieuw tex­tiel noe­men we dit fiber-to-fiber recy­cling.

Mechanische versus chemische recycling

Het recy­cla­ge­pro­ces van kle­ding bestaat uit heel wat stap­pen. Lees hier meer over hoe dat in zijn werk gaat. De recy­cling van syn­the­ti­sche mate­ri­a­len kan op twee manie­ren: mecha­nisch of che­misch. Bij mecha­ni­sche recy­cla­ge wordt het mate­ri­aal ver­sne­den tot klei­ne stuk­jes plas­tic. Deze stuk­jes wor­den dan ver­smol­ten om een nieuw garen van te spin­nen. Dit pro­ces wordt bij­voor­beeld ook gebruikt voor het recy­clen van PET-fles­sen. Dit is enkel moge­lijk met pure mate­ri­a­len waar geen kleur­stof­fen of ande­re che­mi­ca­li­ën aan toe­ge­voegd zijn.

Che­mi­sche recy­cling van poly­es­ter gebeurt min­der vaak omdat het een duur pro­ces is. De grond­stof­fen wor­den hier­bij afge­bro­ken, gezui­verd en in nieu­we deel­tjes omge­zet. Door alle con­ta­mi­na­tie en kleur­stof­fen te ver­wij­de­ren, kun­nen deze mate­ri­a­len ver­vol­gens met hun oor­spron­ke­lij­ke kwa­li­teit in een kring­loop wor­den gerecycled.

CuRe ont­wik­kel­de een nieuw pro­ces om de che­mi­sche recy­cla­ge van poly­es­ter goed­ko­per te maken. De tech­no­lo­gie gebruikt min­der ener­gie dan con­ven­ti­o­ne­le che­mi­sche recy­cling pro­ces­sen. Daar­bij kan het pro­ces ook com­plexe­re mate­ri­a­len­blends recy­clen. CuRe past stap voor stap meer zui­ve­rings­tech­no­lo­gie­ën toe om in de toe­komst com­plexe­re grond­stof­fen en mate­ri­a­len­blends te kun­nen verwerken.

Uitdagingen

Een van de groot­ste uit­da­gin­gen voor het recy­clen van kle­ding is het gebruik van ela­s­taan in het tex­tiel. Een poly­es­ter-ela­s­taan blend wordt vaak gebruikt, bij­voor­beeld in sport­kle­ding. Steeds meer kle­ding bevat ela­s­taan om zo het draag­com­fort te verbeteren.

De aan­we­zig­heid van ela­s­taan in een tex­tiel kan nog niet opge­spoord wor­den in het fil­ter­pro­ces. En omdat de che­mi­sche struc­tu­ren van poly­es­ter en ela­s­taan erg goed op elkaar lij­ken is het moei­lijk om de mate­ri­a­len van elkaar te schei­den. Hier­door is het niet moge­lijk om deze mate­ri­a­len elk afzon­der­lijk te recy­clen en een nieuw leven te geven.

Een ander pro­bleem zijn coa­tings. Veel pro­duc­ten krij­gen een bescher­mend laag­je, een coa­ting. Denk bij­voor­beeld aan je water­dich­te regen­jas of rug­zak! Deze coa­tings zijn gemaakt van poly­ure­thaan. Door­dat het tex­tiel en de coa­ting niet van elkaar geschei­den kun­nen wor­den, zijn deze mate­ri­a­len niet goed recy­cle­baar. Enkel via mecha­ni­sche recy­cling kun­nen de mate­ri­a­len ver­der gebruikt wor­den, maar ze ver­lie­zen hier­bij kwa­li­teit.

Innovatieve technologieën

Inno­va­tie­ve tech­no­lo­gie­ën zoals dat van CuRe zijn nodig om te bou­wen aan een cir­cu­lai­re toe­komst. Er zijn ook ande­re bedrij­ven en orga­ni­sa­ties die hier aan wer­ken. Zo is er in Ware­gem, Bel­gië, het bedrijf Con­cor­dia. Dit bedrijf ont­wik­kel­de Pur­fi, een recy­cla­ge­pro­ces voor poly­es­ter-katoen blends. Via een omge­keerd spin­pro­ces kan Pur­fi de vezels recy­cle­ren zon­der kwa­li­teits­ver­lies. De katoen­ve­zels wor­den ver­werkt in een katoen­vis­co­se, het poly­es­ter behoudt al zijn ori­gi­ne­le eigenschappen.

Microplastics

Syn­the­ti­sche kle­ding zal nooit het meest duur­za­me alter­na­tief wor­den. Zelfs wan­neer de mate­ri­a­len nadien vol­le­dig gere­cy­cleerd kun­nen wor­den blij­ven er risico’s aan ver­bon­den. Tij­dens het was­sen van je kle­ding komen er micro­plas­tics vrij. Die wor­den dat met het was­wa­ter mee­ge­voerd en kun­nen zo in onze rivie­ren en oce­a­nen terecht­ko­men. Daar­naast zijn de mate­ri­a­len ook nooit afbreek­baar in de natuur.

Daar­om raadt COSH! aan om je syn­the­ti­sche kle­ding zo wei­nig moge­lijk te was­sen, en steeds een Gup­py­Friend te gebrui­ken. Dit is een was­zak die micro­plas­tics tegen­houdt.

Met inno­va­ties als Pur­fi en CuRe ziet de toe­komst van cir­cu­lai­re mode er roos­kleu­rig uit. Bij COSH! jui­chen we dit toe! Toch raden we ook aan om hier nu nog niet op te reke­nen. Deze tech­no­lo­gie­ën zijn nog vol­op in ont­wik­ke­ling en dus nog niet beschik­baar op gro­te schaal. Daar­om is het beter om voor­lo­pig voor­keur te geven aan mate­ri­a­len die nu al rege­ne­ra­tief zijn. Ver­mijd mate­ri­a­len­blends in je kle­ding, zodat deze nadien gemak­ke­lij­ker te recy­clen is.