16 november 2023
Van Black naar Green Friday: Hoe Belgische en Nederlandse winkels deze dag herdefiniëren
- Lifestyle
- Reductie
De mode-industrie is een miljarden business en heeft als doel zo veel mogelijk kleding te maken en verkopen. Hierdoor kan de industrie alleen bestaan binnen een kapitalistisch systeem dat overleeft door vrouwen, kinderen en mannen (voornamelijk in het Zuiden) uit te buiten.
Net als tijdens de kolonisatie gebruiken westerse modemerken hun economische macht en zetten ze de bevolking in landen zoals India, China of Bangladesh onder druk voor eigen winst.
De fast fashion industrie zet momenteel volop arbeidskrachten en middelen in die uit het mondiale zuiden komen. Hier hebben westerse merken het voor het zeggen, want vaak zijn er onvoldoende arbeidswetten en ontbreken sterke vakbonden. Hierdoor staan lokale bevolkingen onder druk.
Dekolonisatie is daarom hoognodig in de mode-industrie! Helaas gaat die transitie niet van vandaag op morgen. Klinkt dit als een ver-van-jouw-bed show? Bij COSH! geloven we dat elke consument met zijn portefeuille kan stemmen voor een betere toekomst!
Weet jij wie jouw kleren maakte?
Als consumenten moeten we beginnen met ons af te vragen wie onze kleren heeft gemaakt. Ongeveer 60 miljoen mensen werken in de kledingindustrie, 80% hiervan zijn vrouw. In China is dat meer dan 70%, in Bangladesh 85% en in Cambodja zelfs 90%. Zij werken onder onzekere arbeidsomstandigheden, zonder ziektekostenverzekering of sociale dekking.
Maar waarom is de overgrote meerderheid van textielarbeiders vrouw? Dat is de vraag die Jeanine Glöyer, oprichter en CEO van het label Jyoti-Fair works zich tijdens haar TED-conferentie stelde. Volgens haar wenden industrieën zich als gevolg van het neoliberalisme-kapitalisme in de jaren ’70 tot uitbuitbare arbeiders om hun productiekosten te drukken. Helaas geloofden de vrouwen in ontwikkelingslanden dat zij, omdat ze minder geschoold zijn, niet in de positie zijn om hogere lonen te eisen.
Bovendien worden vrouwen in fabrieken blootgesteld aan seksueel en psychologisch misbruik. “De meeste werkneemsters vinden hun job in de kledingindustrie niet leefbaar. Er zijn dan ook weinig vrouwen die langer dan vijf jaar in de sector werken vanwege de beroepsrisico’s, de onhoudbare werktijden en de voorkeur van de managers om jonge vrouwen en nieuwkomers in dienst te nemen, om financiële redenen.” De meeste textielarbeiders wonen bovendien op het platteland en moeten hun eigen vervoer betalen. Ze hebben geen spaargeld gaan vaak zelfs schulden aan om te kunnen werken.
Het gebrek aan handhaving
Op internationaal niveau zijn de arbeidsomstandigheden in de kledingindustrie in 2005 achteruit gegaan door de geleidelijke afschaffing van het Multi Vezel Akkoord, de snelle productie en de lagere prijs. Staten, de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO), mensenrechtenverdragen en certificaten kunnen invloed hebben op de arbeidsomstandigheden, maar de uitvoering verloopt te traag.
Het ontbreekt de IAO aan normen of mensenrechtenverdragen aan effectieve handhavingsmechanismen. Bij COSH! vinden we dat staten meer bindende verdragen moeten ratificeren, met name het Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen (CEDAW).
Daarnaast geloven we dat consumenten de macht hebben om het systeem te beïnvloeden. Door te kiezen voor duurzame merken vertel je fast fashion merken dat je geen deel wilt uitmaken van de onderdrukking.
Kan ik van fast fashion houden en feminist zijn?
Het mainstream feminisme of burgerlijk feminisme is overwegend wit en het meest vertegenwoordigde feminisme van vandaag. Dit soort feminisme is dus niet inclusief. Voor Angela Davis, een Afro-Amerikaans politiek activiste en schrijfster, is intersectionaliteit het kenmerk van het huidige feminisme. Intersectionaliteit is het fenomeen dat maatschappelijke ongelijkheid zich voordoet langs verschillende assen die elkaar snijden. Hierdoor ondervinden individuen in een samenleving discriminatie en onderdrukking op basis van verschillende factoren.
Mainstream feminisme is hierdoor vaak niet relevant voor arme, gekleurde of trans vrouwen. Françoise Vergès, activiste en politicologe schrijft in haar boek “Un féminisme décolonial’: ‘het comfortabele leven van vrouwen uit de hogere klasse in de wereld is mogelijk doordat miljoenen geracialiseerde en uitgebuite vrouwen dit comfort in stand houden door hun kleren te maken, hun huizen en kantoren schoon te maken en voor hun kinderen te zorgen … “.
Vrouwen in het westen gevochten voor het recht om te werken, maar de vrouwen in het Zuiden zijn nooit gestopt met werken en werken nog steeds hard door. Wanneer je kleding koopt bij fast fashion ketens, profiteren wij in het westen van de uitbuiting van vrouwen uit het Zuiden. Daarom moeten we absoluut ophouden met het dragen van die “We should all be feminists”-T-shirts en onszelf echt in deze kwestie onderwijzen.
Van de productie tot de promotie, vrouwenlichamen worden gebruikt in de textielindustrie. Het is daarom dringend tijd om het verhaal te veranderen en ons meer bewust te worden van wie onze kleren heeft gemaakt.
Minder kopen en bewust kiezen
De fast fashion industrie stimuleert de constante behoefte aan nieuwe kleding en negeert het lijden van vrouwen in het Zuiden volledig. Daarom willen we bij COSH! onze kennis delen en jou te helpen minder en bewuster te winkelen. We werken samen met merken en winkels die een nauwe band hebben met de mensen die de kleding en materialen produceren.
Alle merken bij COSH! zetten zich in voor een eerlijkere toeleveringsketen met betere arbeidsomstandigheden voor vrouwen, een korte toeleveringsketen (die het risico op misbruik kan verkleinen), en transparantie. We hebben een heleboel duurzame alternatieven voor je. Ontdek merken in jouw stijl en budget via onze brand checker.
Enkele inspirerende voorbeelden
Lovjoi
Over transparantie gesproken: Verena, de oprichtster van het merk Lovjoy, heeft haar naaiateliers in Zwaben, Zuid-Duitsland. Ze werkt met hoogwaardige naaisters, vluchtelingen uit Aleppo en Damascus. Ze helpt hen ook met Europese registratie papieren.
J‑Label
Het merk J‑Label is opgericht door Janneke en Judith, twee Nederlandse vrouwen met een passie voor mode en natuur. Op hun website is te zien dat de productie plaatsvindt in fabrieken in India die GOTS en SA 8000 gecertificeerd zijn. Dit betekent goede arbeidsomstandigheden en eerlijke lonen.
Go As U R
Go As U R is een cosmeticamerk opgericht door een sterke vrouw Annelies Lambert. De formules worden lokaal ontwikkeld, in een Belgisch labo, en volgens de Europese arbeidswetgeving wat ook een korte toeleveringsketen betekent. Bovendien investeert het merk bij elke aankoop 1€ in projecten die vrouwen wereldwijd ondersteunen. Go as u.r werkt samen met Women’s WorldWideWeb, een organisatie die meisjes en vrouwen empowert in verschillende domeinen: onderwijs, netwerking, microfinanciering, toegang tot Information Technology Extended (ITX), en e‑mentoring.
Lees ook:
Welke Belgische merken doen aan capacity building?
Hoe kan een merk kiezen voor eerlijke arbeidsomstandigheden?
