Wereldwaterdag: de rol van mode in wereldwijde watercrisis

Water is de essentie van het leven, een symbool van zuiverheid en onmisbaar voor al het leven op aarde. Elke cel op aarde is omgeven door een membraan, waarvan water fundamenteel is voor de structuur, de bestaansvorm. Water is een vormveranderaar, een intelligent fenomeen dat communiceert door zijn fysieke transformatie, die onderzoeker Veda Austin de afgelopen tien jaar heeft gedocumenteerd met macroscopische fotografie.

Waterrechten en burgerschap: Een brug tussen werelden

Het beschouwen van de natuurlijke wereld als individuele wezens met gevoel, inclusief rivieren, meren en land, heeft de basis gelegd voor het bouwen van een brug tussen inheemse kennis, westerse rechtssystemen en dekolonisatie. Van de Amazonerivier tot de Whanganui in Nieuw-Zeeland, de Mutuhekau Shipu (of Magpie River) in Canada en de Klamath River in de Verenigde Staten, waterlichamen hebben wettelijke rechten en persoonlijkheid gekregen op basis van het feit dat de voorouders van de inheemse bevolking in het landschap zijn ingebed. Het wettelijk vastleggen van een inherent recht om te leven en te gedijen zet vraagtekens bij bestaande, extractieve en vervuilende structuren binnen de mode-industrie.

Tijdens Wereldwaterdag op 22 maart, jaar vestigen we de aandacht op de onmisbare rol van zoet water als bron van leven en als wezen op zich, en ontvouwt zich een nieuw verhaal – een verhaal waarin de levendige wandtapijten van de mode-industrie worden verweven met de veelkleurige, giftige schaduw die de productie ervan werpt op de watervoorraden van de wereld. Vorig jaar nog ontdekten wetenschappers dat de onlesbare dorst en dominantie van de mensheid over de zoetwaterreserves van de aarde de aardas heeft doen verschuiven. Het buitensporig onttrekken en aftappen van grondwater, vooral waargenomen in het noordwesten van India en het westen van de Verenigde Staten, heeft de polen van de aarde doen verschuiven. Dit is opnieuw een dramatische demonstratie van de invloed van de mens op onze planeet en onderstreept de diepe plicht die wij hebben om voor onze planeet te zorgen. Zoals het gezegde luidt: ‘with great power comes great responsibility’.

Water als hefboom voor vrede

Leveraging Water for Peace is meer dan een lofzang op de essentie van water; het belicht de conflicten die wereldwijd toenemen, vaak aangewakkerd door water, de beschikbaarheid en de exploitatie ervan. Bovendien belicht het de industrieën die een grote invloed hebben op de zuiverheid en beschikbaarheid van ons water. De modewereld komt naar voren als een belangrijke hoofdrolspeler in watervervuiling en dus waterschaarste, en weeft een complex verhaal van schoonheid, consumptie en gevolgen. Terwijl chemisch beladen rivieren zwart en rood kleuren in Bangladesh en China, waardoor gemeenschappen worden ontheemd, zijn onze objectieve lenzen en wettelijke kaders niet voldoende bijgesteld.

Het VN Wereld Water Ontwikkeling Rapport uit 2023 luidde de noodklok over de dreigende wereldwijde watercrisis en wees erop dat bijna 30% van de wereldbevolking te maken heeft met waterschaarste. Het rapport voorspelde verder dat tegen 2050 bijna 3 miljard mensen die in steden wonen, getroffen zouden kunnen worden door langdurige droogte. Een wereldwijd dilemma vereist wereldwijde samenwerking en de mode-industrie, met al haar productie-innovaties en machtige bedrijven, kan het voortouw nemen.

De fast fashion industrie is een vraatzuchtige waterverbruiker, 79 biljoen liter water per jaar om precies te zijn, en een belangrijke vervuiler die verantwoordelijk is voor maar liefst 20% van de industriële watervervuiling. Met een verwachte stijging van de kledingconsumptie met 63% tot 102 miljoen ton in 2030, tikt de klok luider dan ooit.

De dorst van de mode: Een stortvloed van consumptie en vervuiling

Aan levendige kleuren hangt vaak een prijskaartje: de chemische verfprocessen behoren tot de meest vervuilende industriële processen en zijn verantwoordelijk voor maar liefst 3% van de wereldwijde CO2-uitstoot – een cijfer dat tegen 2050 naar verwachting zal zijn gestegen tot meer dan 10%. De Wereldbank heeft 72 giftige kleuren geïdentificeerd die uitsluitend afkomstig zijn van het verven van textiel. Deze getallen schetsen een triest beeld, een werkelijkheid die stroomt in de wateren van landen waar de verfindustrie actief is, zoals China, Bangladesh, Thailand en Indonesië. Het Gebrek aan strenge regelgeving en de hoge prijsdruk kleurt hun waterwegen met het kleurrijke maar dodelijke afvalwater van deze processen. De giftige lozingen, een mengelmoes van kankerverwekkende stoffen zoals azokleurstoffen, zouten, eeuwige chemicaliën en zware metalen, veroorzaakt niet alleen diepe littekens in het milieu, maar vernietigt ook vitale drinkwaterbronnen.

De blauwe voetafdruk van mode is kolossaal, met een jaarlijks verbruik dat genoeg is om 37 miljoen Olympische zwembaden te vullen. De zoektocht naar de perfecte blauwe jeans, waarvoor duizenden liters water per paar nodig zijn, en de trendy seizoenskleuren, die snel verouderd zijn, vereisen een arsenaal aan chemicaliën en kleurstoffen. De impact van fast fashion op watervervuiling vraagt om een paradigmaverschuiving die onmogelijk te negeren is wanneer je geconfronteerd wordt met deze cijfers en beelden, haast te groot om te bevatten.

Van grondstof tot partner: Onze relatie met water heroverwegen

De mode-industrie, gewapend met macht, innovatie en enorme financiële middelen, heeft de middelen om op te komen voor het belang van water. Er wordt op aangedrongen om het perspectief van persoonlijkheid te omarmen, dat water niet slechts ziet als handelswaar maar als een onmisbare partner. Dit gevoel klinkt door in het Maori-gezegde “Ik ben de rivier, de rivier ben ik”, waarmee de essentiële verbinding tussen mens en natuur wordt benadrukt.

Dit jaar roept Wereldwaterdag op tot radicale samenwerking in een wereld die wordt geteisterd door talloze conflicten en waarin slechts een handvol landen de toegang tot water erkent als een fundamenteel mensenrecht in hun grondwet. Het verhaal van de vervuiling van het water door de mode-industrie herinnert ons aan de onderlinge verbondenheid van al onze handelingen en de gezondheid van onze planeet. Elke kleurstof en stofkeuze is verweven met het grotere tapijt van onze ecologische toekomst. De besluitvormers kunnen nieuwe vormen van radicale samenwerking en uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (EPR) invoeren.