1 december 2023
De zoektocht naar een groene kerst: Hoe kies je een duurzame kerstboom en decoraties?
- Chemicaliën
- Fair Trade
- Lifestyle
Ben je op zoek naar nieuwe oorbellen, een halsketting, een sierlijke broche voor jezelf of als cadeau? Een goud of zilveren juweel om je geliefde te verrassen voor kerst, valentijn of een verjaardag? Net zoals bij kleren is het ook bij juwelen belangrijk om bewust te shoppen. Weet jij waar het goud, zilver en diamanten in je juwelen vandaan komen? Weet je hoe je een duurzaam juweel kan herkennen? COSH! zoekt het voor je uit.
West-Europa recycleert goud en zilver
Wist je dat het meeste goud en zilver dat in West-Europa beschikbaar is, afkomstig is van generaties oude gerecycleerde juwelen en dus per definitie niet bijdragen aan vervuiling door goudmijnbouw?
Jouw nieuwe juweel kan dus perfect gerecycleerd goud bevatten, zonder dat je het zelf weet.
Een stukje geschiedenis, in 2009 was 42% van het totale goudvoorraad wereldwijd afkomstig uit gerecycled goud. Sindsdien is het percentage aan gerecycled goud alleen maar gestegen. Tijdens de financiële bankencrisis in 2009 – 2010 is de goudmarkt ontploft. Het edele metaal behoudt ‑in tegenstelling tot de spaarboekjes- zijn waarde. Hierdoor verkochten vele families juwelen die al generaties lang doorgegeven werden. Er werden 100.000 ton goud uit erfenissen ingezameld in die periode en dat terwijl er momenteel maar 3.000 ton goud per jaar gebruikt wordt.
Umicore is één van de grootste recyclageparken voor edelmetalen ter wereld. De transitie naar een circulaire economie van grondstoffen is nodig om tegemoet te komen aan de uitputting van het milieu. Door de juwelen in West-Europa te bewerken kunnen goede arbeidsomstandigheden gegarandeerd worden. Maar dat is niet overal ter wereld het geval.
Wat is de milieu impact van het ontginnen van edele metalen?
“Hedendaagse juwelen zijn zuiver, maar goudmijnen de dag van vandaag zijn zinloze kapitalistische absurditeit.”
Ondanks er 250.000 ton goud in kluizen van rijke families, bedrijven en banken zit, blijven mijnbouwers delven. Mijnbouw op de dag van vandaag draagt niets bij aan de culturele identiteit van juwelen als geschenk of statussymbool. Het delven is helemaal zinloos en een kapitalistische absurditeit.
Grootschalige goudwinning in enorme openlucht mijnen is één van de meest vervuilende activiteiten ter wereld. Naast juwelen, wordt goud ook gebruikt in verschillende elektronische toestellen waaronder gsm’s en laptops. Hoe worden de grondstoffen precies ontgonnen? Goud en zilver zitten in de aarde vast in goudertsen. Waardevolle bossen en unieke natuur moet plaats maken voor de mijnen. Soms verweert het erts waardoor het goud loslaat en wegspoelt met het regenwater. Dit goud is makkelijk te winnen omdat het zich in riviertjes ophoopt. Het meeste goud en zilver zit echter vast in goudertsen en moet chemisch gescheiden worden. Met behulp van giftig cyaankali, kan het goud oplossen. Goud traditioneel delven voor bijvoorbeeld het gewicht van één trouwring produceert gemiddeld 20 ton giftig mijnafval. In dit process worden ook andere giftige metalen uit de erts meegenomen waaronder lood en kwik. Na het goud uit de oplossing te extraheren, blijven enkel de cyaankali met de giftige metalen achter. Voor de ontginning van koper of nikkel wordt zwavelzuur gebruikt in plaats van cyaankali. Omdat opslagruimte vaak onbestaande is of lekt, komt het meeste mijnafval uiteindelijk in rivieren en meren terecht, met dramatische aflopen. De chemische stoffen komen uiteindelijk in het drinkwater en via landbouwgronden in het voedsel terecht. Één rijstkorrel aan giftige stoffen al dodelijk is voor de mens.
Het extractieprocess van goud & zilver vraagt ook grote hoeveelheden zoet water. De aanvoer van zoet water veroorzaakt droogte en schaarste in de omliggende gebieden. Dit gaat ten koste van het drinkwater voor de lokale bevolking en landbouwgronden. Vaak moet de lokale bevolking verhuizen om plaats te maken voor de bouw van de mijn. Daarnaast worden tijdens het ontginnen ook enorme hoeveelheden bossen vernietigd waardoor de unieke biodiversiteit verdwijnt.
De goud en zilvermijnen hebben een enorme impact op hun omgeving.
Wat is het effect van goud- en zilvermijnen op lokale gemeenschappen
Vaak moet de lokale bevolking verhuizen om plaats te maken voor de bouw van de mijn. Veel landbouwgronden worden opgeëist zonder compensatie voor de lokale boeren. Het ontwricht gehele gemeenschappen. Als de mijn volledig ontgonnen is, valt de lokale bevolking daarenboven zonder werk, geld, proper water en vruchtbare landbouwgronden.
Schrijnende arbeidsomstandigheden bij de ontginning vermijden
Ook sociaal heeft de mijnindustrie een enorme impact: mijnwerkers werken aan een laag loon in gevaarlijke omstandigheden. Alle mijnongelukken sinds 1960 worden chronologisch verzameld door WISE Uranium Project, een NGO. Zo zie je dat de meeste mijnongevallen nooit het nieuws halen.
Fairtrade en Fairmined
Om betere werkomstandigheden te garanderen en de natuur minimaal te belasten werken veel kleinere mijnen met certificaten. Kleine mijnen leveren de grootste toevoer aan goud en zilver wereldwijd. Het Fairtrade Gold en Silver certificaat verzekert voor minder armoede bij de mijnwerkers door hun een bonus op de minimumprijs te geven. Fairmined Gold en Silver brengt 4 criteria in rekening: sociale ontwikkeling, economische ontwikkeling, bescherming van het milieu én veilige arbeidsomstandigheden. Fairmined maakt ook een onderscheid met Fairmined ‘ecological’ gold, die het gebruik van chemische stoffen weren.
De impact van certificaten
Verschillende studies tonen aan dat het effect van certificaten zoals Fairtrade of Fairmined afhangt van de opvolging van de wetgeving en regelgeving, en het bestuur van het land. In landen waar de wetgeving niet wordt nageleefd, zal de impact van de certificaten op het milieu en de arbeidsomstandigheden gering zijn. (Dit is trouwens niet alleen geldig voor goud of zilver, ook bij koffie- en bananenplantages hebben verschillende studies aangetoont dat certificaties enkel werken als deze ook effectief goed kunnen opgevolgd en nageleefd worden.)
Daarbij worden sommige mijnen als fairtrade of fairmined gecertificeerd terwijl ze nog niet aan alle richtlijnen voldoen. Veel kleinschalige mijnen kunnen niet direct mee met het certificaat; dus heeft Fairmined een tussenstap bedacht, zodat zij zich geleidelijk aan kunnen verbeteren. Je kan bij het kopen van een juweel met certificaat dus niet 100% zeker zijn dat dit voldoet aan alle criteria die nodig zijn om het certificaat te behalen.
Belangrijk om te weten: vandaag opereren grote NGO’s vaak zoals grote bedrijven, elk met hun eigen agenda en belangen. Ook een non-profit organisaties die verantwoordelijk zijn voor de certificaten zal dus afhankelijk zijn van goede marketing en extra visibiliteit om hun werking te kunnen garanderen. Blijf dus altijd kritisch en stel vragen aan je juwelier.
No dirty gold of The Golden Rules?
Verschillende andere initiatieven zetten zich dagelijks in om de arbeidsomstandigheden te verbeteren. Zo heeft de campagne ‘no dirty gold’ een aantal vrijwillige richtlijnen ‘the golden rules’ ontwikkeld die juweliers kunnen onderschrijven om zo de rechten van het milieu, arbeiders en de lokale gemeenschappen te respecteren.
In onze gids voor ethische en fairtrade juwelen bespreken we de effecten van goud en zilver ontginning op het milieu, de lokale bevolking en de schrijnende arbeidsomstandigheden. We bieden je een houvast om toch juwelen te kiezen uit eerlijke handel. Wil je ook meer lezen over hoe je een eerlijke Diamant herkent? Lees onze gids over bloeddiamanten en certificaten voor eerlijke Diamanten.
