Welke Belgische bedrijven hebben hun kledingarbeiders beschermd tijdens de coronacrisis? 

#PayUp is de meest gebruik­te slo­gan in de kle­ding­in­du­strie in tij­den van coro­na. Wie de hashtag gebruikt, heeft het over de gro­te mul­ti­na­ti­o­nals die hun kle­dingor­ders opge­schort of gean­nu­leerd heb­ben in pro­duc­tie­lan­den. Niki De Schry­ver, foun­der van COSH!, vraagt zich al sinds Fas­hi­on Revo­lu­ti­on Week af of die slo­gan ook opgaat voor Bel­gi­sche mer­ken. Om dat te weten te komen, sloeg Niki de han­den in elkaar met een onaf­han­ke­lij­ke onder­zoeks­jour­na­lis­te, Sarah Van­door­ne. In deze blog in aan­loop naar de onder­zoeks­re­sul­ta­ten lees je waar­om dit the­ma bei­de onder­neem­sters zo raakt.

“Tijdens de Week van de Belgische Mode had niet elk Belgisch modemerk evenveel reden om te vieren.”

Tij­dens de Week van de Bel­gi­sche Mode heeft niet elk Bel­gisch mode­merk even­veel reden om te vie­ren. Laten we het zeg­gen hoe het is: veel retai­lers heb­ben rond­uit een rot­jaar ach­ter de rug, vol rode cij­fers, vol onzekerheid.

Vol­gens sec­tor­fe­de­ra­tie Come­os heeft het coro­na­vi­rus de Bel­gi­sche mode­sec­tor 1,5 mil­jard euro aan omzet gekost. Tel daar­bij een moei­lij­ke sol­den­pe­ri­o­de, net op het moment dat het aan­tal coro­na­ge­val­len weer de hoog­te in ging. Tot van­daag blijft het onze­ker hoe de nieu­we piek een invloed zal heb­ben op de retail­cij­fers dit najaar. Een ding is zeker: evi­den­te tij­den zijn dit niet. Niet voor jou en al je naas­ten. Niet voor de vele han­de­laars, retai­lers en mer­ken die hun klan­ten dit jaar bij­zon­der hard gemist hebben.

Bij COSH! heb­ben we veel begrip en sym­pa­thie voor de Bel­gi­sche mode­mer­ken. Het is niet voor niks dat je op deze web­si­te kan fil­te­ren op Ik koop Bel­gisch. Wij dra­gen ​“onze” duur­za­me win­kels een warm hart toe en hopen dat zij dit jaar goed doorkomen.

Grote en kleine merken: #PayUp

Waar we iets min­der begrip en sym­pa­thie voor heb­ben, zijn win­kel­ke­tens die beslis­sen om hun kle­dingor­ders uit te stel­len of zelfs vol­le­dig te annu­le­ren. Daar­aan heb­ben ver­schil­len­de gro­te mul­ti­na­ti­o­nals zich het afge­lo­pen jaar schul­dig gemaakt. Som­mi­ge beho­ren tot de rijk­ste fami­lies ter wereld. Een aan­tal heb­ben nog steeds niet toe­ge­zegd om hun gean­nu­leer­de orders als­nog te ver­goe­den – je kan bekij­ken en bij­hou­den wel­ke dat zijn via een trac­ker van de Ame­ri­kaan­se arbeids­rech­ten­or­ga­ni­sa­tie Wor­ker Rights Con­sor­ti­um. Als je net als ons inter­na­ti­o­na­le mer­ken wil aan­zet­ten om beter te doen en wel te beta­len, kan je de #PayUp-cam­pag­ne onder­steu­nen en hun peti­tie ondertekenen.

Gro­te mul­ti­na­ti­o­nals zijn niet de eni­ge schul­di­gen in dit ver­haal. Ook klei­ne­re mer­ken, mer­ken die vaak een min­der gro­te buf­fer heb­ben dan de aller­groot­ste spe­lers, zagen zich genood­zaakt om bestel­lin­gen uit te stel­len of te annu­le­ren. Ook Bel­gi­sche bedrij­ven heb­ben dat gedaan. Dat blijkt uit data uit Bang­la­desh, die onaf­han­ke­lijk onder­zoeks­jour­na­lis­te Sarah Van­door­ne in han­den kreeg. Niki De Schry­ver, foun­der van COSH!, vindt dat onder­zoek zo belang­rijk dat ze er met COSH! mee de schou­ders onder gezet heeft.

Waarom is dit zo belangrijk voor ons?

“Retai­lers, onder­ne­mers en pro­duc­tie­be­drij­ven heb­ben een zwa­re last om te dra­gen”, weet Niki. ​“Zij moe­ten hun huur kun­nen beta­len, hun per­so­neel, ze moe­ten vol­doen­de cash­flow heb­ben om ver­der te kun­nen … Het is niet gemak­ke­lijk. Arbei­ders in pro­duc­tie­lan­den heb­ben het ook niet gemak­ke­lijk gehad. Zij heb­ben geen spaar­geld om op terug te val­len, moe­ten ook hun huur beta­len, maar heb­ben door de corona­cri­sis een groot deel van hun loon niet ont­van­gen.”

Daar­om lan­ceer­de Niki in april een ande­re hashtag, #who­sa­ved­the­wor­kers. ​“Daar­mee wou ik oproe­pen tot meer trans­pa­ran­tie van de Bel­gi­sche mer­ken, hoe zij er echt voor staan en wat ze juist doen voor de arbei­ders die het min­stens even moei­lijk heb­ben als zij. Het was niet evi­dent om ant­woor­den te vin­den op die vraag. Zo ont­dek­te ik aan den lij­ve dat dit een veel gro­ter onder­zoek was, een onder­zoek dat we zelf niet kon­den doen. Om die reden heb ik ervoor geko­zen om een onaf­han­ke­lij­ke onder­zoeks­jour­na­lis­te te onder­steu­nen om dit te weten te komen.”

Dat appre­ci­eert jour­na­lis­te Sarah Van­door­ne enorm. ​“In mijn werk wil ik voor­al de fou­ten in het sys­teem aan­kla­gen, geen fou­ten van indi­vi­du­e­le mer­ken”, ver­telt zij. ​“Ten­zij redac­ties mij daar expli­ciet naar vra­gen, ben ik vaak geneigd om juist geen namen te noe­men. Nu doe ik dat net wel. Boven­dien zijn het niet de gro­te spe­lers, maar de klei­ne fami­lie­be­drij­ven van ons land. Ook ik heb er begrip voor dat zij geen evi­dent jaar ach­ter de rug heb­ben. Maar begrip is geen goe­de reden om een onder­zoek niet te voe­ren. Een van de bron­nen die ik als eer­ste sprak voor dit onder­zoek, een jour­na­lis­te uit Bang­la­desh die mij de data bezorg­de, zei dat er een immens ver­schil is tus­sen een rood boe­kings­jaar voor een retai­ler en een arbei­der die zijn inko­men of zijn job ver­liest. De ene per­soon heeft ​’s ande­ren­daags nog te eten, de ande­re niet. Zo sim­pel is het. Daar­om ga ik ver­der met dit onder­zoek. Niet omdat het mak­ke­lijk is. Wel omdat het nodig is.”

“Er is een immens verschil tussen een rood boekingsjaar voor een retailer en een arbeider die zijn inkomen of zijn job verliest. De ene persoon heeft ​’s anderendaags nog te eten, de andere niet.”

De connectie tussen activisme en de oplossingen

COSH! wil met niet tegen sche­nen schop­pen, maar juist een brug­gen­bou­wer zijn. Niki: ​“Ener­zijds heb je acti­vis­ten en orga­ni­sa­ties zoals Fas­hi­on Revo­lu­ti­on en Scho­ne Kle­ren Cam­pag­ne die de kle­ding­in­du­strie onder­zoe­ken en de pro­ble­men naar bui­ten bren­gen. Ander­zijds heb je mer­ken die mee­wer­ken aan oplos­sin­gen en duur­za­me retai­lers die soci­a­le en eco­lo­gi­sche waar­den echt hoog in het vaan­del dra­gen. COSH! wil zich daar­tus­sen posi­ti­o­ne­ren: wij erken­nen de pro­ble­men, maar rei­ken ook de oplos­sin­gen aan. Wij gelo­ven dat de con­su­ment kiest met zijn por­te­feuil­le. De shift in de mode-indu­strie zal er komen door duur­za­me oplos­sin­gen aan te rei­ken aan de con­su­ment. Om te weten wat die duur­za­me oplos­sin­gen zijn, is trans­pa­ran­tie en onder­zoek nodig.”

En om welke merken gaat het dan?

Zoals je intus­sen mis­schien al door­hebt, gaan we in deze blog nog geen namen noe­men. Daar­op is het nog even wach­ten. Onder­zoek­ster Sarah Van­door­ne heeft alle bedrij­ven recht van ant­woord gege­ven en veel experts gespro­ken die brood­no­di­ge nuan­ce bren­gen in dit wei­nig evi­den­te debat. Namen noe­men zon­der die nuan­ce is deon­to­lo­gisch wei­nig cor­rect en daar doen noch Niki, noch Sarah aan mee. 

Jul­lie zul­len nog een beet­je geduld moe­ten heb­ben. Te nieuws­gie­rig? Oké dan, we geven alvast drie cij­fers mee. Er zijn zes­tien Bel­gi­sche bedrij­ven betrok­ken. Vol­gens de data­set heb­ben ze samen orders van 7 mil­joen kle­ding­stuk­ken ter waar­de van 15 mil­joen euro uit­ge­steld of vol­le­dig laten tel­len. Dat kan alvast tellen.

Zijn jul­lie ook benieuwd hoe de Bel­gi­sche mode­be­drij­ven daar­op gere­a­geerd heb­ben? Schrijf je dan in op de nieuws­brief. Bin­nen enke­le dagen weet je meer.