Hebben de Belgische merken te arbeiders beschermd?

Journaliste: Sarah Vandoorne

Photo: Honderden RMG-werknemers voeren demonstratie op 4 mei 2020 en eisen een passend salaris. Ze blokkeren het punt van Kakoli tijdens de door de overheid opgelegde nationale Bengaalse lockdown te midden van de coronaviruspandemie. De lockdown moet de verspreiding van Covid-19 in Dhaka tegengaan.

Duizenden kledingarbeiders die voor Westerse Fast Fashion ketens produceren komen in Bangladesh op straat en protesten tegen onbetaalde lonen, schreeuwend dat ze banger van het verhongeren dan van het coronavirus. De arbeiders schreeuwden slogans zoals „wij willen onze lonen” en „breken de zwarte handen van de eigenaars” ondanks de nationale lockdown om de verspreiding van de dodelijke ziekte te bestrijden. (Photo by Ahmed Salahuddin/NurPhoto via Getty Images)

De volgende negen merken reageerden op onze vragen over dit artikel. Deze merken kwamen allemaal voor de in gelekte dataset met cijfers over het annuleren of uitstellen van bestellingen in Bangladesh door de coronacrisis.

Reactie Bruno Van Sieleghem, hoofd duurzaamheid, en Matthieu Leclercq, hoofd operaties

1. Stanley/Stella

‘Door de uitzonderlijke omstandigheden hebben wij 10 procent van onze orders twee maanden on hold moeten zetten. In mei hebben we de orders opnieuw bevestigd, met nieuwe leveringsdatum. De betaling is nadien correct verlopen, met onze normale – voor de industrie zeer korte – betaaltermijn van 25 dagen. Wij zijn honderd procent zeker dat onze arbeiders correct betaald zijn. De leveranciers hebben een korting aangeboden van 1 procent, wat ons fair leek en wij aanvaard hebben. We hebben een langetermijnrelatie met onze leveranciers. Zij waren vooral blij dat wij onze orders niet geannuleerd hadden, zoals zovele andere merken wel deden.’

Omwille van concurrentiële redenen ziet Stanley/Stella het niet zitten om een betaalbewijs met onze redactie te delen.

Reactie Valerie Geluykens, CSR manager, en Katrien Vangrunderbeeck, communicatieverantwoordelijke

2. JBC

‘De informatie die je ons voorlegt, klopt volgens ons niet. Wij hebben geen orders uitgesteld of geannuleerd. De gegevens die over JBC in de dataset staan, zijn volgens onze betrokken leverancier uit de context gehaald: onze leverancier vertelde ons dat de bron die cijfers opgevraagd heeft om te kijken hoeveel orders er nog moesten gebeuren, om druk te zetten bij de overheid om geen fabrieken te sluiten in de eerste coronapiek. Mits een paar aanpassingen qua leverdata, steeds op vraag van de leveranciers, is alles toegekomen en betaald zoals origineel afgesproken. Wij hebben helemaal niks on hold gezet.’

Omwille van concurrentiële redenen ziet JBC het niet zitten om een betaalbewijs met onze redactie te delen. JBC deelt wel een communicatie van de leverancier dat er geen orders geannuleerd zijn en dat de cijfers in de dataset, alleszins in het geval van JBC, misleidend zijn.

Reactie Roger Van Craen, eigenaar, Bart Heylen, hoofd financiën, en Roel van de Laar, hoofd aankoop

3. Malu

‘Slechts een van de orders die vermeld staan in het document, is gerelateerd aan corona:

een bestelling EK-truitjes voor een klant werd in overleg met de leverancier uitgesteld. Met akkoord van alle partijen zijn die goederen nu verscheept en worden die begin maart 2021 geleverd bij de klant.’/ul>

‘Wij hebben geen goederen geannuleerd omwille van corona, wel omwille van kwaliteitsredenen. Vreemd genoeg staan die ook in de dataset. De kwaliteitsmonsters die we op voorhand afgenomen hadden, kwamen niet overeen met de goederen zelf. Intussen zijn die goederen alsnog ontvangen en afgerekend. Ook een ander genoemd order, dat volgens de lijst on hold zou staan, had te maken met de printkwaliteit en is later verscheept. Annuleringen hebben we dus niet gedaan.’

Malu zag het eerst zitten om een bewijs van overeenkomst en overleg met de leverancier met onze redactie te delen. Uiteindelijk zagen ze toch hiervan af om privacyredenen.

Reactie Cindy Gakens, hoofd aankoop

4. LolaLiza

‘Voor de zomer- en lentecollectie hebben wij slecht één order ‘on hold’ moeten zetten, door onze lockdown: de goederen zouden voor een gesloten warenhuis gestaan hebben. Na de heropening van de winkels hebben we het order meteen gereactiveerd. Voor de wintercollectie bekeken we, in overleg met leveranciers, welke orders nodig zijn en welke eventuel zouden kunnen wegvallen. We hebben uiteindelijk geen enkele order volledig geannuleerd. Vanzelfsprekend werden wel de aantallen in hoeveelheden verlaagd, het gaat om reducties. Zo kozen we ervoor om een aantal broeken niet te produceren. Op dit moment hebben we geen betalingsachterstand. Bovendien hebben wij ondertussen in Bangladesh reeds een deel van de orders voor het volgende zomerseizoen geplaatst, om onze positieve samenwerking daar verder te zetten. Het is niet alsof wij tegen onze leveranciers gezegd hebben: trek je plan. Wij vinden onze partners heel belangrijk en willen er morgen mee verder.’

Na intern overleg heeft LolaLiza besloten geen betaalbewijs met onze redactie te delen.

Reactie Patrick Desrumaux, CEO, en Katrien Kennis, hoofd productie

5. Xandres

In pakweg 95 procent van de gevallen werkt Xandres met kleine volumes via Europese leveranciers, in landen zoals Polen, Portugal en Macedonië. Normaalgezien produceren wij dus niet in Bangladesh. Toevallig was dat dit jaar wel zo, voor een grote klant voor wie wij uniformen maken. Die wou bedrijfskleding in een grotere oplage aan een lagere prijs. Het zal die bestelling zijn die je in de datalijst teruggevonden hebt. Het bedrag klopt. Intussen is de bestelling mooi uitgeleverd en uitbetaald. Er is wel uitstel geweest, omdat Bangladesh tweemaal in lockdown geweest. Normaal zouden we bij onze klant eind augustus leveren, maar uiteindelijk konden wij pas eind september bij onze klant leveren. Wij betalen bij goedkeuring van de goederen en als de goederen klaarstaan voor verscheping. Het vertrek was later, dus hebben wij pas later betaald, maar dat was niet onze fout. Onze klant in kwestie was ook zeer begripvol. Alle orders van Europese leveranciers zijn ook uitbetaald en geleverd. Soms waren ze wat later, maar nooit dramatisch te laat.’

Xandres zag het eerst zitten om een betaalbewijs met onze redactie te delen. Uiteindelijk zagen ze toch hiervan af.

Reactie Carl Geens, hoofd aankoop en duurzaamheid

6. Vegotex

‘Een van onze klanten heeft de crisis niet overleefd en het faillissement aangevraagd. Dat is het ene order dat wij on hold gezet hadden. Hiervoor hebben wij een concrete oplossing gevonden met een andere groep. Die orders staan op dit moment inderdaad on hold, maar met de bedoeling om wel degelijk afgenomen te worden.’

‘In samenspraak met onze leveranciers hebben we alle orders bevestigd en betaald, aan de originele prijzen, ongeacht de positie van productie, zelf met maanden vertraging. Onze klanten zijn retailers en merken, wij hebben zelf geen winkel. Ondanks het feit dat sommige retailers hun levering on hold gezet hadden, hebben wij de orders toch geïmporteerd, netjes op tijd betaald en de goederen op stock gehouden in onze magazijnen in Sint-Niklaas. Hier nemen wij als ethisch verantwoord bedrijf alle financiële verantwoordelijkheid, gezien deze orders door ons geplaatst en opgevolgd worden. Deze goederen staan in onze magazijnen, op ons risico dus.’

Omwille van privacyredenen ziet Vegotex het niet zitten om een betaalbewijs met onze redactie te delen, tenzij we ter plaatse komen kijken. Omwille van praktische redenen (journaliste Sarah Vandoorne woont momenteel in Argentinië) is dat niet mogelijk.

Reactie eigenaar Christophe Vandevelde

7. Bremed

‘We hebben de fabriek in Bangladesh laten weten dat we dit jaar geen bestelling konden plaatsen. Ons omzetverlies voor dit jaar is 100 procent: wij openen elk jaar zes pop-up winkels, dit jaar hebben we die activiteit stopgezet. Volgend jaar zullen we die activiteit hervatten. We zijn van mening dat de situatie volgend jaar kan worden hersteld. We blijven produceren in Bangladesh, maar waarschijnlijk minder. Onze voorraden zijn momenteel erg hoog.’

Op de vraag om betaalbewijzen of bewijzen van communicatie te delen, ging Bremed niet in.

Reactie Tine Buysens, CSR manager

8. Bel&Bo

‘Wij hebben nooit eenzijdig gecommuniceerd naar onze leveranciers. Altijd hebben we redelijke oplossingen proberen zoeken, voor beide partijen. Zo zou een order voor eind mei, met korte mouwen, in zomerse kleuren, pas in september geleverd kunnen worden. Dat zou onverkoopbaar zijn. Dit order hebben we deels geannuleerd, deels uitgesteld naar volgend seizoen. Bij een andere fabriek was er een brand, een deel van onze goederen zat daarin. Die goederen hebben we niet opnieuw geproduceerd. Andere goederen liepen 6 tot 12 weken vertraging op. We hebben altijd overlegd. Als Belgische winkelketen hebben wij onze partners in Bangladesh. We kennen het belang van lange termijnrelaties. In deze crisis willen wij juist deze relaties behouden en het onderling vertrouwen verstevigen.’

Bel&Bo zag het zitten om een bewijs van overeenkomst en overleg met de leverancier met onze redactie te delen. Op de vraag om betaalbewijzen te delen, ging Bel&Bo niet in.

Reactie via de Europese communicatie afdeling in April 2020

9. C&A

Aantal kledingstukken voor de Belgische markt: 3.894.384
Waarde: 7.481.809,52 euro
Aantal betrokken arbeiders: 35.545

C&A reageerde niet op onze vragen, maar antwoordde in april wel op vragen voor een eerder artikel over geannuleerde bestellingen (via zijn Europese communicatieafdeling):

‘Wij proberen ons hoofd boven water te houden, terwijl we onze verantwoordelijkheden tegenover werknemers en leveranciers willen nakomen. We zijn nog steeds van plan om alle goederen die de fabriek verlaten hebben aan te nemen. We houden contact met leveranciers om te bekijken hoe we omgaan met bestellingen die al in productie zijn.’

Volgens Worker Rights Consortium heeft C&A nog steeds niet alle geannuleerde orders betaald.

10. Mongrel Fashion (Haze&Finn)

Mongrel Fashion (Haze&Finn) wenst niet in te gaan op een vraag tot interview. ‘De informatie die je hebt is niet correct. Alle orders die geplaatst werden in Bangladesh werden bevestigd en uitgeleverd, zonder uitzondering. Ik vrees dat je bron niet accuraat is en kan je verder niet helpen.’

11. Euro Shoe (Bristol)

Euro Shoe reageerde slechts na publicatie van het artikel.

‘Euro Shoe Group heeft slechts een gedeelte geannuleerd: nog geen 5% van de zomer- en wintercollectie 2020 werd stopgezet. Net zoals bij een aantal van de concullega’s gebeurde dat in volledig overleg met onze leveranciers en gebeurden de annulaties enkel voor die orders waar onze leveranciers nog niets van in productie hadden en zelf nog geen kosten (zoals de aankoop van stoffen) voor hadden gemaakt. Zo is er niets van wat al in productie was stopgezet. Ook zijn wij al onze financiële verplichtingen nagekomen en zijn er geen openstaande betalingen.’