9 december 2025
Erik Toenhake pleit voor eerlijke mode en beleid in Arnhem
- Greenwashing
- Nieuws / Pers
“Mijn naam is Niki de Schryver, expert in mode en duurzame modesector gaande van supply chain tot omni-channel e‑commerce. In 2010 – 2012 was ik de business developer van Honest By wereld’s allereerste 100% transparante en traceable luxe modemerk. Een strategische zet die door internationale publicaties waaronder New York Times, Financial Times, Vogue als sector veranderend beschreven werd.
Daarnaast ben ik founder van COSH!, het platform dat sinds 2018 jaar kleine zelfstandige ondernemers en pioniers van duurzame mode ondersteunt. Wij vertegenwoordigen vandaag > 1000 lokale ondernemers in België, Nederland en Duitsland, een netwerk dat zich dagelijks inzet voor systeemverandering in de mode-industrie. Dit doen we door 4 stakeholder groepen te vereenigen in één platform, van deze stakeholder groepen data te verzamelen:
- Data van merken en hun toeleveringsketens
- Data van winkels hun acties en duurzame keuzes omtrent bijvoorbeeld de PWFD (Packaging Waste Frame Directive)
- Data van consumenten en het werkelijk aantal draagbeurten van hun kledingstukken
- En stedelijke data over retail en detailhandel en de evolutie daaruit.
Elk van deze 4 stakeholder groepen krijgen inzichten in de huidige status van hun merk, winkel en/of consumentengedrag en krijgen gradueel informatie zodat zij op een duurzamere manier inkopen, beslissingen maken en/of aan afvalpreventie doen door in te zetten op meer lokale circulaire keuzes.
Ik spreek hier vanuit twee perspectieven:dat van de expert, en dat van honderden ondernemers die hun stad leefbaar, eerlijk en toekomstbestendig willen houden.
1. Arnhem maakt een enorme circulaire ambitie waar, maar fast fashion staat daar haaks op
Uit de Circulariteitsscan van Arnhem blijkt dat 83% van de CO₂-uitstoot van de stad voortkomt uit materiaalgebruik, niet uit energie. Textiel is daarin een van de grootste veroorzakers: 26 kiloton CO₂-uitstoot per jaar enkel uit kledingconsumptie. Dit is vergelijkbaar met de uitstoot van duizenden huishoudens.
Wereldwijd stijgt de productie van kleding en stijgt ook de verkoop van kleding, het aantal draagbeurten van diezelfde stuks daalt continue. Een gevolg van aggressieve marketing technieken die
- De EU schat de jaarlijkse textielafvalberg op ±12,6 miljoen ton; ook daar wordt ongeveer 1% gerecycleerd tot nieuwe vezels/garments.
- De Ellen MacArthur Foundation en recente EU-rapporten spreken nog altijd van minder dan 1% van alle kleding die vezel-tot-vezel wordt gerecycleerd naar nieuwe kleding.
Fast fashion, kleding die gemiddeld maar 2 tot 7 keer gedragen wordt — belandt vervolgens in de Arnhemse afvalketen, waar het geen circulaire waarde heeft. Textiel is een van de afvalstromen die vrijwel niet hoogwaardig kan worden gerecycled, en belandt vooral in verbranding of lage-waarde verwerking.
Dit belast de inzamelingsprocessen, het sorteerproces en uiteindelijk de belastingbetaler.
Volgens de European Environment Agency (EEA) verbruikt de gemiddelde Europeaan 19 kg textiel per persoon per jaar. Geextrapoleerd op Arnhems grondgebied gaat dit over 165.766 Arnhemse inwoners (bron: CBS, 2024) en verbruikt Arnhem dus jaarlijks ongeveer 3,15 miljoen kilo aan nieuw textiel. (Belangrijk detail: hier is de verwerking van kledingoverschotten die in de winkels ook na de koopjtes periode niet verkocht raken, nog niet bij opgeteld. Gemiddeld bedraagt dit 30% van wat er geproduceerd werd. We kunnen dus aannemen dat het eigenlijk over 30% méér afval gaat en dus 4,1 miljoen kilo textiel).
Arnhem investeert, volgens haar Uitvoeringsagenda Circulair 2024 – 2026, zwaar in afvalreductie, hergebruik, repair en duurzame winkelstraten. Maar zolang fast fashion reclame blijft rondpompen, is dát dweilen met de kraan open.
WRAP & andere bronnen laten zien dat kleding levensduur verlengen met 9 maanden al ~20 – 30% minder CO₂, water en afval geeft. Design-for-longevity studies schatten dat verdubbelen van de levensduur de milieu-impact met ongeveer 44 – 49% kan verlagen.
Laten we conservatief zeggen: ±45% emissiereductie bij een verdubbeling van het aantal draagbeurten.
“Als je de EEA-cijfers toepast op Arnhem, komen we uit op ongeveer 3.150 ton textiel per jaar, goed voor ruim 58 kiloton CO₂-uitstoot. Fast fashion betekent dat een groot deel daarvan na 2 tot 7 draagmomenten eindigt als afval. Dat is zo’n 8,5 ton textiel per dag – wat mooi aansluit bij de 7.000 kilo textiel per dag die de gemeente nu al in het restafval meet. Door kleding twee keer zo lang te dragen, kunnen we de textielvoetafdruk van Arnhem met bijna de helft verlagen: van circa 59 kiloton naar ongeveer 32 kiloton CO₂ per jaar, en tegelijk ruim 1.500 ton textielafval per jaar vermijden.” Niki de Schryver
Fast fashion reclame in de openbare ruimte toelaten gaat hier tegenin. Het verleidt mensen tot het kopen van producten die ze eigenlijk niet nodig hebben, de meeste mensen dragen namelijk 80% van wat ze in hun kleerkast hebben niet.
2. Fast fashion vormt daarnaast een risico voor volksgezondheid en veiligheid
Platforms zoals Shein, Temu en andere ultrafast-fashion spelers overtreden aantoonbaar Europese normen op:
- REACH-chemicaliënwetgeving
(te grote concentraties kankerverwekkende stoffen, zware metalen en hormoonverstoorders) - Veiligheidsnormen voor kinderen
(koordjes, losse onderdelen, giftige verfstoffen)
Gemeenten zijn verplicht burgers te beschermen tegen producten die veiligheid en gezondheid schaden. Een reclameverbod voor fast fashion sluit direct aan bij deze verantwoordelijkheid.
3. Lokale duurzame ondernemers dragen wél bij aan Arnhem: economisch, sociaal én ruimtelijk
De ondernemers die COSH! vertegenwoordigt:
- betalen lokale btw, vennootschapsbelasting en personeelskosten,
- versterken het straatbeeld,
- en zorgen voor een levendige, aantrekkelijke binnenstad die bezoekers aantrekt.
Daartegenover staan oneerlijke concurrentie van ultrafast-fashion spelers die:
- geen lokale waarde creëren,
- alle winst wegsluizen naar het buitenland,
- Oneerlijke en onmenselijke praktijken in de productie hanteren
- én de publieke kosten veroorzaken van afvalverwerking, handhaving en milieuschade.
Arnhem heeft als doel om circulair ondernemen te stimuleren dat staat duidelijk beschreven in de uitvoeringsagenda. Een reclameverbod ondersteunt precies deze beleidslijn.
4. Het reclameverbod sluit volledig aan op Europese wetgeving: ESPR
De nieuwe European Sustainable Product Regulation (ESPR) verplicht kledingbedrijven binnenkort om:
- Producten moeten langer meegaan, makkelijker opnieuw te gebruiken, te upgraden en te repareren zijn.
- Onderhoud en refurbishment moeten eenvoudiger worden.
- Producten moeten energie- en grondstoffenefficiënter worden.
- Schadelijke of circulair-belemmerende stoffen moeten worden beperkt of verboden.
- Er moet meer gerecycled materiaal in producten worden verwerkt.
- Producten moeten beter te demonteren, remanufacturen en recyclen zijn.
- Er komen regels voor de CO₂-uitstoot en milieuvoetafdruk van producten.
- De hoeveelheid afval die producten veroorzaken moet omlaag.
- Er moet transparante informatie over duurzaamheid beschikbaar komen, o.a. via het digitale productpaspoort.
Fast fashion spelers voldoen daar structureel níet aan. Net als het Italiaanse voorstel om een A‑E ecoscore op te starten en hier advertentie mogelijkheden maar ook extra belastingen op te heffen heeft de COSH! index ook volgende parameters mee in rekening:
- Ethical Working Conditions
- Planetary Impact, including material assesment
- Circularity (in line with ESPR)
- Supply Chain Distance
- Animal Well-Being
- Slow Fashion Principles, including the actual duration of service
- Transparency and Tracebility
Conclusie
Arnhem wil, volgens haar beleidsstukken, een circulaire stad, met minder afval, minder CO₂ en meer waardecreatie lokaal. Fast fashion gaat hier volledig tegenin.
Een reclameverbod is kiezen voor:
- preventie van gezondheidsschade,
- bescherming van inwoners,
- steun voor lokale duurzame ondernemers,
- verlaging van afvalkosten,
- in lijn met EU-wetgeving,
- en een logische stap binnen uw eigen circulaire strategie.
Daarom vraag ik u, namens 800 duurzame ondernemers, om het reclameverbod op fast fashion vast te stellen, zodat Arnhem haar circulaire ambities niet ondermijnt, maar waarmaakt.”
