18 juni 2025
Is één uitgebreide producenten verantwoordelijkheidsorganisatie per land genoeg?
- Herstel / Reparatie
- UPV
- Recycle
‘Made in Europe’ is hot en we snappen waarom. ‘Gemaakt in Europa’ staat voor Europese regelgeving omtrent werkomstandigheden en dus minder misstanden op vlak van (on)ethische productie én omdat de productie in de buurt plaatsvindt, komt er minder CO2 uitstoot kijken bij de transport. Bij steeds meer Nederlandse en andere Europese modebedrijven wint Portugal populariteit. Waarom is dat zo? En wat zijn zoal de voor- en nadelen?
Tijdens het event “NEAR SHORING in Fashion and Textile” georganiseerd door Roosmarie Ruigrok van Clean&Unique in samenwerking met de Nederlandse ambassade in Portugal, vond een gesprek plaats tussen a.o. Maurice Melenberg (Embassy of the kingdom of the Netherlands), Roosmarie Ruigrok (Clean&Unique), Braz Costa van CITIVE, Rick Schurink van TEXET bv, Geesje Mosies van Hoooked en Daan Ubachs van Unrobe. Wil je je eigen keten ook lokaliseren naar Portugal of ben je gewoon benieuwd naar hun ervaringen? Lees dan snel verder!
Nederlandse interesse in nearshoring
De interesse van Nederlandse modebedrijven in de mogelijkheden van ‘nearshoring’ in Portugal neemt toe. ‘Near-shoring’ is een trend waarin modebedrijven dichterbij huis beginnen te produceren. Dit wordt steeds aantrekkelijker, mede door de coronacrisis, de stijgende kosten in het verre oosten en de behoefte van consumenten aan vaak veranderende collecties.
Esra Sen, ambassadeur van Nederland in Portugal zei in het rondetafelgesprek dat ‘nearshoring’ een rol kan spelen in de weg naar een circulaire economie. “Nederland wil in 2050 een circulaire economie hebben en in een circulaire economie is circulair textiel een belangrijk onderdeel. Portugal en Nederland hebben een gemeenschappelijke deler, ze zijn allebei ambitieus als het gaat om duurzaamheid.” Sen ziet een toename van bedrijven die interesse hebben in Portugal. “Nederland is de zevende grootste importeur van Portugees textiel. Dat komt neer op 5% van de Portugese export.”
Maurice Meulenberg van de ambassade voegt daaraan toe: “Mensen zijn in Portugal op zoek naar (duurzame) productiefaciliteiten voor onder anderen decoratie en textiel. Het is belangrijk om partijen samen te brengen om de mogelijkheden voor Portugal en de behoeftes van Nederland te bespreken.”
Sociale en ecologische verantwoordelijkheid
Roosmarie Ruigrok, oprichtster van Clean & Unique, een on- en offline platform voor duurzame modemerken, ontwerpers, experts en leveranciers, heeft verantwoordelijkheid steeds belangrijker zien worden in de afgelopen 20 jaar. “Het is een grote klus. Veel mensen zijn op zoek naar simpliciteit, sociale verantwoordelijkheid en circulariteit. Vaak is er bij circulariteit een associatie met materialen maar sociale verantwoordelijkheid is hierin ook erg belangrijk.”
Ruigrok noemt een belangrijk voordeel aan ‘nearshoring’. “Wanneer je een order sheet naar Azië stuurt, is de kans groot dat je niet weet wat er daarna gebeurt. Als je dichterbij produceert is het gemakkelijker om overzicht te houden over de productie.” Andere voordelen die ze noemt zijn dat je een lagere CO2 voetafdruk hebt als je in Portugal produceert. Het levert zowel sociale als ecologische voordelen op.
Goede matching is volgens haar ook van belang. “De textielindustrie is anders dan andere sectoren. Iedereen heeft verschillende productie-installaties omdat er verschillende technieken nodig zijn. Het is noodzakelijk om relaties met producenten op te bouwen.”
Je krijgt goede werkomstandigheden in ruil voor het prijsverschil
Daan Ubachs, oprichter van kledingmerk Unrobe, werkte al een lange tijd in de mode-industrie met de focus op Azië. Met zijn eigen label Unrobe wil hij het anders doen, daarom produceert hij nu in Portugal, Italië en Griekenland. “In het begin was er een groot prijsverschil tussen de Aziatische en Europese prijzen, het is een premium-prijs die je hier betaalt. Het salaris is in Europa hoger en daardoor zijn de kosten ook wat hoger, maar je krijgt er iets voor terug, er zijn hier betere werkomstandigheden.”
Ubachs gelooft in langetermijnrelaties met leveranciers. “Het fijne aan produceren in Portugal is dat er een korte toeleveringsketen is en dat mensen veel verstand hebben van textiel. Alle soorten productielocaties zoals de textielmolens, weverijen en verfhuizen liggen dichtbij elkaar. Dat maakt het gemakkelijk om de fabrieken te controleren, daarnaast hebben de fabrieken hun certificaten vaak op orde.” En dat is belangrijk, zegt Ubachs. “De vraag voor duurzame kleding groeit. Aan elk van onze producten hangt een QR-code die leidt tot meer informatie over het product, dat doen we om transparantie te vergroten.”
Transparantie is alles
CITEVE is een Portugees technologisch instituut dat technologische ondersteuning verleent aan bedrijven die actief zijn in de textiel- en kledingsector. Braz Costa van CITEVE zegt dat duurzaamheid niet langer een filosofie, maar een business is. “De meeste bedrijven hebben inmiddels een duurzaamheidsstrategie omdat ze weten dat de mogelijkheid om te verbeteren zich niet opnieuw zal voordoen.”
Transparantie is alles, zegt hij. “Er staat maar weinig informatie op productlabels en het is moeilijk om te verwachten dat klanten duurzame producten kiezen als er weinig informatie beschikbaar is. Duurzaamheid is een grote investering en het is een balans tussen allerlei aspecten.”
Costa’s doel voor de toekomst is om te produceren met post-consumer en lokale materialen. “Het is niet duurzaam om katoen te kopen uit verre landen zoals China. We hebben een programma opgezet om het lokaal te gaan verkrijgen.” Hij zegt dat daarvoor wel een aantal voorwaarden zijn: “We moeten rekening houden met de combinatie van vezelproductie en agricultuur in hetzelfde gebied, onder andere gezien het waterverbruik. We hebben technologie en een mindset verandering nodig, een crossover tussen wetenschap en deze industrie.”
Naast de vele voordelen aan productie in Portugal, zegt Costa dat Portugal het moeilijk vindt om zijn expertise naar buiten te brengen. “De Portugese industrie is niet de beste is wat betreft marketing, er heerst een industriële cultuur.”
Stijgende containerkosten
Rick Schurink van TEXET, een leverancier van kwaliteitsvolle bedrijfskleding, werkkleding en promotioneel textiel, zegt dat Azië verder ontwikkeld is op vlak van duurzaamheid maar Portugal aantrekkelijk is omdat de toeleveringsketen stabiel is. “We zijn bereid om er meer voor te betalen maar het is een competitieve markt, dus de prijs speelt wel altijd een rol.”
Schurink zegt dat het momenteel toch ook financieel aantrekkelijk is om dichtbij te produceren. “De containerkosten stijgen waardoor verschepen vanuit Azië duurder wordt. Een andere pluspunt is dat de reisafstand kort is. Als er iets mis is kun je gemakkelijker reizen naar Portugal dan naar Azië.”
Culturele verschillen
Geesje Mosies van Hoooked werkt met een Portugees recyclecentrum om het post-consumer gerecyclede (katoenen) garen van Hoooked te maken. Hoooked heeft ook garen gemaakt van natuurlijke materialen zoals jute en eucalyptus. Hoooked produceert in Portugal zodat ze de textielherkomst, kwaliteit en werkomstandigheden goed kunnen controleren.
Mosies zegt dat er culturele verschillen zijn tussen Nederland en Portugal waar je rekening mee moet houden. “Er is een verschil in aanpak, denk er bijvoorbeeld aan dat mensen in Portugal de telefoon niet zullen opnemen tijdens de lunchpauze. Het mooie is dat er altijd een soort recycling mentaliteit is geweest in Portugal, ze maken bijvoorbeeld ambachtelijke producten van tapijten.”
Ze had het ook over de productiekosten. “Produceren in Portugal is goedkoper dan productie in Nederland of Spanje, maar de kosten zijn aan het toenemen. Daarnaast zijn arbeidswetten anders, overuren worden al snel een hoge kostenpost.”
