4 duurzame ontwerpers vertellen hun ervaring met de coronacrisis

JOURNALIST: SARAH VANDOORNE

Was je ook zo onder de indruk van ons onder­zoek naar Bel­gi­sche mer­ken die hun bestel­lin­gen uit­stel­den of annu­le­ren in tij­den van coro­na? Wij gin­gen te rade bij ver­schil­len­de onder­ne­mers die beslis­ten om het anders aan te pak­ken. Vijf ont­wer­pers leg­gen uit hoe zij in deze peri­o­de hun hoofd boven water hiel­den zon­der aan hun prin­ci­pes in te boeten.

“Ver­hel­de­rend!” ​“Dank­je­wel om onze ogen te ope­nen.” ​“Dit is waar­om wij COSH! steu­nen.” ​“Die­pe bui­ging.” ​“Dit is wat er gebeurt als je enkel nog maar koopt wat je nodig hebt.” ​“Hoog tijd voor een plan B, met naai­ate­liers waar de ech­te loon­kos­ten ver­re­kend wor­den in de prijs.” De reac­ties op het onder­zoek naar Bel­gi­sche mer­ken die in Bang­la­desh pro­du­ce­ren ble­ven niet uit. ​“Het waren geen gecho­queer­de reac­ties, geen enkel merk werd met de vin­ger gewe­zen, maar veel men­sen lie­ten weten dat het goed was dat dit naar bui­ten komt”, zegt COSH!-founder Niki De Schry­ver daar­over. ​“Ik voel­de bij onze leden en lezers een gevoel van dank­baar­heid, een soort van opluchting.”

Samen met COSH!-onderzoekster Soraya Can­dido ging Niki eer­der in gesprek met een tien­tal onder­ne­mers die ondanks de moei­lij­ke peri­o­de niet van uit­stel of afstel moesten weten. ​“Dat staat in schril con­trast met bij­voor­beeld gro­te retail­ke­tens die zelfs hun CSR-mana­gers op tech­ni­sche werk­loos­heid zet­ten”, zegt Niki daar­over. ​“Als je daar­te­gen­over een klein bedrijf zet met amper een tien­tal werk­ne­mers dat zegt, we got this, we doen ver­der, dan vind ik dat heel frap­pant.” Een greep uit de reac­ties van onze ethi­sche ondernemers.

OPHE­LIA LINGERIE

‘Meer klanten dan voor de crisis’

Net voor Ophe­lia Debis­schop haar nieu­we lin­ge­rie­col­lec­tie zou lan­ce­ren, ging ons land in lock­down. ​“Ik had nog geluk dat de pro­duc­tie al voor het groot­ste deel al ach­ter de rug was”, zegt de bezielster van Ophe­lia Lin­ge­rie. Door de corona­cri­sis ver­huis­de de lan­ce­ring en ver­koop naar onli­ne. ​“De cri­sis was voor­al een aan­pas­sing in kij­ken hoe flexi­bel je kan zijn als merk.”

Ophe­lia maakt lin­ge­rie die lang mee­gaat en afstel­baar is naar­ge­lang je omtrek. De pro­duc­tie gebeurt in klei­ne opla­ges in ate­lier De Spie­ge­lae­re in Roe­se­la­re, een gespe­ci­a­li­seerd bedrijf voor lin­ge­rie en bad­mo­de. ​“Als klein bedrijf is het gemak­ke­lij­ker om flexi­bel te zijn”, zegt Ophe­lia daar­over. ​“De pro­duc­tie­lijn ligt hier, ik kan zelf din­gen maken, ik kan alle beslis­sin­gen snel nemen.”

Dat leg­de Ophe­lia geen wind­ei­e­ren. ​“Qua ver­koop heb ik het zeker niet min­der gedaan. Inte­gen­deel: de col­lec­tie heeft onli­ne heel goed ver­kocht, mijn omzet is ver­groot in plaats van ver­kleind.” Dat hoort ze ook bij veel ande­re jon­ge onder­ne­min­gen, gericht op duur­zaam­heid. ​“Tij­dens de lock­down was er veel recla­me van ​‘steun lokaal’, veel men­sen bewust op zoek naar duur­za­me en loka­le pro­duc­ten. Dat voel­de je heel hard, dat men­sen aan het steu­nen waren. Ini­ti­a­tie­ven van loka­le onder­ne­mers zijn heel goed ont­haald geweest. Men­sen die van thuis uit werk­ten en niet op vakan­tie kon­den, had­den meer geld op het ein­de van de maand, waar­door ze zich een extra aan­koop kon­den permitteren.”

April was een piek, getuigt Ophe­lia. ​“En die ver­ho­ging blijft aan­hou­den. Logisch, want ik heb nu veel nieu­we klan­ten. Mijn vol­gers op Inst­agram zijn ver­dub­beld, dit zie je ook in je ver­koop.” Wat leert Ophe­lia dat over haar pro­duc­tie­mo­del? ​“Deze peri­o­de heeft de keu­zes die ik in het ver­le­den gemaakt heb beves­tigd: klein­scha­li­ge, flexi­be­le pro­duc­tie, een col­lec­tie per keer, niet al te veel pro­du­ce­ren, over­stock ver­mij­den. Ik voel me vei­lig: ik heb nooit over­schot waar ik van af moet gera­ken. Als ik niets meer ver­koop, dan stop ik met produceren.”

AWARD/T

‘Iedereen in hetzelfde schuitje’

Els Van­den­berg­hen van hand­tas­sen- en hoe­den­merk Award/​t beves­tigt dat veel con­su­men­ten nu bewus­ter het loka­le onder­steu­nen. In tegen­stel­ling tot Ophe­lia Lin­ge­rie heeft Award/​t er wel een moei­lijk voor­jaar opzit­ten. ​“Voor­al in de groot­han­del zijn we veel omzet ver­lo­ren”, getuigt Els, die samen met haar moe­der Wies onderneemt.

Win­kels die hun hand­tas­sen ver­ko­pen, zijn nu min­der hap­pig om ze in te slaan. ​“We ver­ko­pen hand­tas­sen aan mul­ti­mer­ken­win­kels”, legt Els uit. ​“Daar­van heb ik slechts een kwart omzet dan een nor­ma­le peri­o­de bin­nen. Zowel voor het hui­di­ge win­ter­sei­zoen als voor het vol­gen­de zomer­sei­zoen dur­ven win­kels niet inko­pen. Dat heeft zijn impact op ons ate­lier. Geluk­kig bestaat tech­ni­sche werk­loos­heid in ons land. Zolang ieder­een in het­zelf­de schuit­je zit, heb ik geen angst om mijn werk­ne­mer te verliezen.”

Els blijft de toe­komst roos­kleu­rig zien. Ze is enorm blij met de steun van Stad Meche­len – ​“ik ben met mijn gat in de boter geval­len” – en was een tevre­den han­de­laar tij­dens het Week­end van de Klant, eer­der deze maand. ​“Dat is een heel goed week­end geweest, wat voor mij aan­toont dat er na coro­na nog aan­ge­kocht zal wor­den. We pro­be­ren dus posi­tief naar de toe­komst te kij­ken, ondanks tij­de­lij­ke ver­stren­gin­gen die sowie­so opnieuw een ver­min­der­de omzet zul­len ver­oor­za­ken.”

INFAN­TI­UM VICTORIA

‘Wij plukken de vruchten, wij nemen de risico’s’

Tech­ni­sche werk­loos­heid? Een mooi idee, maar Dinie Van den Heu­vel en Julia Gay­di­na van Infan­ti­um Vic­to­ria wil­den er geen gebruik van maken. Infan­ti­um Vic­to­ria is een Bel­gisch kin­der­merk dat vol­le­dig bio­lo­gisch en vegan is, met een kan­toor in Die­gem, retai­lers in de Ver­e­nig­de Sta­ten en Euro­pa en fabrie­ken in India, Duits­land en Por­tu­gal. ​“We heb­ben vrij snel beslo­ten alle Bel­gi­sche werk­ne­mers in dienst te hou­den en niet tech­nisch werk­loos te ver­kla­ren. In goe­de tij­den pluk­ken wij als zaak­voer­ders de vruch­ten van men­sen in dienst te heb­ben, als het moei­lij­ker gaat moe­ten we hen bescher­men en zelf het risi­co nemen.”

Julia en Dinie voel­den de impact van coro­na al op een trip naar India begin febru­a­ri. Taxi’s wei­ger­den hen mee te nemen, men­sen rea­geer­den ang­stig omdat ze uit Euro­pa komen. Een eye ope­ner voor de onder­neem­sters, die maar al te goed besef­fen hoe moei­lijk het is om in een land als India aan soci­al dis­tan­cing te doen. ​“Na deze trip beslo­ten we onmid­del­lijk om ons Bel­gisch team van thuis te laten wer­ken”, aldus Dinie. ​“Dit was eind febru­a­ri, dus nog voor de offi­ci­ë­le Bel­gi­sche coro­na maat­re­ge­len. Door zo snel te rea­ge­ren, kon­den we alles op punt stellen.”

Op bevel van de over­heid slo­ten fabrie­ken in India slo­ten de deu­ren, arbei­ders moesten het met veel min­der doen. ​“Ze kre­gen nog een beet­je geld betaald, maar niet genoeg, zeker niet als je in een stad woont. Daar­om geeft de fabriek waar we mee samen­wer­ken, sinds kort GOTS-gecer­ti­fi­ceerd, een bonus aan de werk­ne­mers. Zo heb­ben ze op zijn minst een sala­ris dat dicht in de buurt komt van hun leef­baar loon, wat ze nor­maal verdienen.”

NOIR NEAR FUTURE

‘Nog sterkere band tussen mode en technologie’

Ont­werp­ster Breg­je Cox kijkt naar de toe­komst met haar merk Noir Near Futu­re, dat kle­ding op maat maakt, made to mea­su­re. Van­uit Els­e­ne werkt ze in haar ate­lier aan kle­ding­stuk­ken met een wacht­tijd van zes tot acht weken. Iets om naar uit te kij­ken, dus. Of lag dat anders tij­dens deze cri­sis? ​“Mijn manier van wer­ken blijft het­zelf­de”, zegt Breg­je. ​“Slow fas­hi­on is de manier waar­op ik met mode bezig wil zijn, nu en in de toekomst.”

Haar omzet is gedaald, maar dat heeft geen impact gehad op de pro­duc­tie. ​“Het had geen invloed op de loka­le naai­sters. Ook de stof­fen zijn lokaal, van­uit Neder­land, dus daar zat wei­nig ver­tra­ging op.” Op pre­mies kon Breg­je, als Neder­belg in Els­e­ne, helaas niet reke­nen. ​“Door mijn Neder­land­se nati­o­na­li­teit viel ik tus­sen de pre­mies in Neder­land en Bel­gië in. De steun kwam van mijn klan­ten, vas­te klan­ten en nieu­we. Hun kle­ding wordt op maat aan­ge­past, een ser­vi­ce die ze erg appreciëren.”

De cri­sis heeft Breg­je doen naden­ken over ande­re manie­ren om je publiek te berei­ken, om nieuw publiek aan te trek­ken. Tij­dens de lock­down kon Breg­je zich focus­sen op twee samen­wer­kin­gen die ze opge­start is. ​“Daar kruipt veel tijd in”, aldus Breg­je. ​“Maar ik vind het heel fijn, het toont voor mij dat dit ook mijn pad is. We heb­ben ver­schil­len­de sub­si­die­aan­vra­gen inge­diend rond fas­hi­on tech en zul­len daar in de toe­komst blij­ven op inzetten.”

Vol­gens Breg­je heeft de corona­cri­sis de rela­tie tus­sen mode en tech­no­lo­gie enkel maar ver­sterkt. ​“De mode­we­ken zijn digi­taal door­ge­gaan, een groot deel van het ont­werp­pro­ces is gedi­gi­ta­li­seerd via 3D-tech­no­lo­gie …” Een posi­tie­ve evo­lu­tie, vindt ze. ​“Je kan zo effi­ci­ën­ter wer­ken en je hebt min­der stof­fen nodig.” Slow fas­hi­on zal vol­gens Breg­je uit­ein­de­lijk ster­ker uit deze cri­sis komen. ​“Dat denk ik wel. Alles zal klei­ner moe­ten. Deze indu­strie moet trager.”