20 oktober 2025
Van Berlijn tot Barcelona: 22 Upcycling designers die je moet kennen!
- COSH! Leden Publiciteit
- Herstel / Reparatie
- Recycle
De meeste producten hebben in verschillende stadia van hun levenscyclus een verpakking nodig. Vandaag de dag is het aanbod aan verpakkingsmaterialen en ‑artikelen enorm. Tussen 2009 en 2020 is de totale hoeveelheid verpakkingsafval die in de EU wordt geproduceerd met 20% gestegen. De Europese Verpakkingsrichtlijn (94/62/EG) stelt al bijna 30 jaar maatregelen vast om de productie van verpakkingsafval te voorkomen en hergebruik, recycling en andere terugwinningsmethoden voor verpakkingsafval te bevorderen. Het stelt ook eisen waaraan alle verpakkingen moeten voldoen die op de EU-markt worden gebracht. Deze regelgeving is gericht op het verminderen van de hoeveelheid verpakkingsafval en het bevorderen van een meer circulaire economie.
Als onderdeel van de Europese Green Deal en het nieuwe Actieplan voor de Circulaire Economie heeft de Europese Commissie in november 2022 een herziening van deze richtlijn voorgesteld. Het doel van dit initiatief is ervoor te zorgen dat alle verpakkingen tegen 2030 op een economisch haalbare manier herbruikbaar of recycleerbaar zijn. De herziening heeft als doel de essentiële eisen voor verpakkingen aan te scherpen om hergebruik en recycling ervan te garanderen, het gebruik van gerecyclede inhoud te vergroten en de afdwingbaarheid van deze eisen binnen de lidstaten te verbeteren. Daarnaast zijn er maatregelen gepland om oververpakking aan te pakken, verpakkingsafval te verminderen en het gebruik van verpakkingsmaterialen met een kleinere impact op het milieu aan te moedigen om de impact van verpakkingsafval op het milieu te verminderen.
Op 4 maart 2024 bereikten het Parlement en de Raad een voorlopig akkoord over de nieuwe verordening “Richtlijn verpakking en verpakkingsafval (PPWD)”. Deze overeenkomst moet nog formeel worden goedgekeurd door beide instellingen (naar verwachting vóór juni 2024), zodat de definitieve nieuwe richtlijn eind 2024 – begin 2025 in werking kan treden.
Verpakkingsafval is een belangrijk milieuprobleem, omdat het bijdraagt aan vervuiling, uitputting van hulpbronnen en klimaatverandering. Met de implementatie van de richtlijn verpakking en verpakkingsafval wil de EU de negatieve invloed van verpakkingsafval op het milieu minimaliseren en een circulaire economie bevorderen. De richtlijn moedigt het gebruik van duurzamere verpakkingspraktijken aan, zoals het gebruik van recycleerbare en biologisch afbreekbare materialen, het verminderen van de productie van verpakkingsafval en het verhogen van de recyclingpercentages.
In dit artikel verkennen we de geschiedenis, de huidige status, het toepassingsgebied en de vereisten van de richtlijn, evenals de kansen die de richtlijn biedt voor bedrijven. We bespreken ook hoe COSH!, een online platform dat duurzamere moderetailers promoot, bedrijven kan helpen om te voldoen aan de vereisten van de Richtlijn Verpakking en Verpakkingsafval.
Evolutie van de richtlijn Verpakking en Verpakkingsafval
Een korte geschiedenis van de richtlijn Verpakking en Verpakkingsafval
De Verpakkingsrichtlijn van de EU werd voor het eerst geïntroduceerd in 1994 als reactie op de groeiende bezorgdheid over verpakkingsafval en de gevolgen daarvan voor het milieu. In de loop der jaren heeft de richtlijn verschillende herzieningen en updates ondergaan om aan te sluiten bij de veranderende milieuprioriteiten en de vooruitgang in afvalbeheertechnologieën. De meest recente wijzigingen zijn ingegeven door de Europese Green Deal en het Actieplan voor de Circulaire Economie, die tot doel hebben om duurzamere producten tot norm te verheffen in de EU, circulaire bedrijfsmodellen te stimuleren en consumenten in staat te stellen zich in te zetten voor de groene transitie.
De herziene richtlijn bevat strengere doelstellingen voor recycling en hergebruik, mandaten om het gebruik van plastic voor eenmalig gebruik terug te dringen en nieuwe verplichtingen voor producenten om verpakkingen te ontwerpen die gemakkelijker te recycleren zijn. De richtlijn introduceert ook maatregelen om de totale hoeveelheid verpakkingsafval te verminderen, waarbij het belang van afvalpreventie wordt benadrukt.
De belangrijkste doelstelling van de richtlijn is het verminderen van verpakkingsafval in de EU met minstens 15% in 2040 ten opzichte van 2018 en de gerecycleerde inhoud van kunststofverpakkingen moet in 2040 ongeveer 65% zijn.
Veranderingen en updates in de richtlijn door de jaren heen
Een van de belangrijkste updates van de richtlijn Verpakking en Verpakkingsafval was de introductie van recyclingdoelstellingen voor lidstaten. Onder de herziene richtlijn is elke lidstaat verplicht om specifieke recyclingpercentages te behalen voor verpakkingsafvalmaterialen, zoals papier, plastic, metalen en glas. De recyclingdoelen zijn in de loop der jaren geleidelijk verhoogd, wat de inzet van de EU weerspiegelt om recyclingpraktijken te verbeteren en de afhankelijkheid van nieuwe materialen te verminderen.
Huidige status van de richtlijn verpakking en verpakkingsafval
Overzicht van de huidige regelgeving
De richtlijn Verpakking en Verpakkingsafval is momenteel van kracht in alle EU-lidstaten. De richtlijn beschrijft het wettelijke kader voor het beheer van verpakkingsafval en legt de verantwoordelijkheden vast van bedrijven die betrokken zijn bij de productie, distributie en verwijdering van verpakkingsmaterialen. De richtlijn vereist dat bedrijven voldoen aan specifieke verplichtingen, zoals afvalpreventie, hergebruik, recycling en rapportage.
Nalevingseisen voor bedrijven
Bedrijven die onder het toepassingsgebied van de Richtlijn Verpakking en Verpakkingsafval vallen, moeten aan verschillende nalevingsvereisten voldoen. Deze omvatten:
Registratie bij de relevante nationale autoriteit voor verpakkingsafval: Bedrijven moeten zich registreren bij de aangewezen autoriteit in hun land om aan hun wettelijke verplichtingen te voldoen en informatie te verstrekken over de verpakkingsmaterialen die ze op de markt brengen.
Voldoen aan recyclingdoelstellingen: Lidstaten hebben recyclingdoelstellingen vastgesteld voor verschillende verpakkingsafvalmaterialen. Bedrijven moeten bijdragen aan het behalen van deze doelstellingen door recyclinginitiatieven te implementeren, samen te werken met afvalbeheerorganisaties en het gebruik van recycleerbare verpakkingsmaterialen te promoten.
Rapportage over het beheer van verpakkingsafval: Bedrijven moeten gegevens verzamelen en rapporteren over de verpakkingsmaterialen die zij op de markt brengen, hun recyclingpercentages en hun inspanningen om de productie van verpakkingsafval te voorkomen. Deze gegevens helpen bij het bewaken van de voortgang tegenover de doelstellingen van de richtlijn en stellen beleidsmakers in staat om weloverwogen beslissingen te nemen.
Aangezien elke lidstaat verplicht is om een geschikt systeem op te zetten, inclusief een geharmoniseerde database voor afvalverwijdering, is de kans groot dat het hele proces eerder eenvoudiger dan ingewikkelder wordt.
De uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (EPR) is een belangrijk onderdeel van de richtlijn Verpakking en Verpakkingsafval (PPWD). De PPWD wil de milieu-impact van verpakkingen verminderen door maatregelen te implementeren die preventie, hergebruik, recycling en terugwinning van verpakkingsafval bevorderen. EPR maakt integraal deel uit van het bereiken van de doelstellingen door producenten verantwoordelijk te maken voor de gehele levenscyclus van hun producten, inclusief de fase na consumptie. Door duurzamere verpakkingsontwerpen te promoten, recyclingpercentages te verhogen en milieukosten te internaliseren, helpt EPR bij het behalen van de doelstellingen van de richtlijn om verpakkingsafval te verminderen en de circulaire economie te bevorderen. Voor moderetailers is het begrijpen en implementeren van EPR-beginselen cruciaal om te voldoen aan de PPWD en bij te dragen aan bredere duurzaamheidsdoelstellingen:
- Producentverantwoordelijkheid:
- EPR verschuift de verantwoordelijkheid voor afvalbeheer van gemeenten en belastingbetalers naar de producenten van verpakkingsmaterialen. Hieronder vallen fabrikanten, importeurs en detailhandelaren.
- Producenten zijn verantwoordelijk voor de financiering van de inzameling, sortering, recycling en verwijdering van verpakkingsafval en zorgen ervoor dat het op een milieuvriendelijke manier wordt beheerd.
- Levenscyclusbeheer:
- De PPWD verplicht producenten om bij het ontwerp van verpakkingen rekening te houden met de hele levenscyclus. Dit omvat overwegingen voor materiaalselectie, robuustheid, repareerbaarheid en verwijdering aan het einde van de levenscyclus.
- Het EPR-beleid moedigt producenten aan om verpakkingen te maken die gemakkelijker te recycleren zijn en om te investeren in de ontwikkeling van duurzamere materialen en verpakkingsoplossingen.
- Doelstellingen voor recycling en terugwinning:
- De richtlijn legt specifieke recycling- en terugwinningsdoelstellingen vast voor verschillende soorten verpakkingsmaterialen. EPR-systemen helpen deze doelstellingen te halen door producenten te stimuleren om de recyclebaarheid van hun verpakking te verbeteren en het gebruik van gerecycleerde inhoud te verhogen.
- Door aan deze doelstellingen te voldoen, dragen producenten bij aan de circulaire economie, verminderen ze de behoefte aan nieuwe materialen en minimaliseren ze de hoeveelheid afval.
- Internalisering van kosten:
- EPR zorgt ervoor dat de milieukosten van verpakkingen worden geïnternaliseerd in de productprijs, in plaats van te worden geëxternaliseerd naar de maatschappij. Dit creëert een economische stimulans voor producenten om verpakkingsafval te minimaliseren en te kiezen voor duurzamere opties.
- Producenten die verpakkingsoplossingen implementeren die minder impact hebben, kunnen hun EPR-gerelateerde kosten verlagen, wat zowel het milieu als hun bedrijfsresultaten ten goede komt.
- Samenwerking en innovatie:
- EPR moedigt samenwerking aan tussen producenten, afvalbeheerbedrijven en andere belanghebbenden om innovatieve verpakkingsoplossingen te ontwikkelen en recyclingprocessen te verbeteren.
- Deze gezamenlijke aanpak bevordert het delen van best practices en de ontwikkeling van nieuwe technologieën die de duurzaamheid van verpakkingen verbeteren.
- Naleving en handhaving:
- De PPWD bevat nalevingsmechanismen om ervoor te zorgen dat producenten zich aan de EPR-vereisten houden. Niet-naleving kan leiden tot boetes en een strenger toezicht op de regelgeving.
- Producenten zijn verplicht om verslag uit te brengen over hun verpakkingsgebruik en afvalbeheerpraktijken, wat zorgt voor transparantie en verantwoording.
De reeds bestaande EPR-regelingen in Frankrijk en Nederland kunnen een nuttige blauwdruk zijn om een systeem te ontwikkelen dat werkbaar is voor alle EU-lidstaten.
Toepassingsgebied en vereisten van de richtlijn verpakking en verpakkingsafval
Op wie is de richtlijn verpakking en verpakkingsafval van toepassing?
De richtlijn verpakking en verpakkingsafval is van toepassing op bedrijven die betrokken zijn bij de productie, distributie en verwijdering van verpakkingsmaterialen binnen de EU-lidstaten. Hieronder vallen verpakkingsfabrikanten, importeurs, detailhandelaren en E‑commerce bedrijven. De richtlijn heeft ook betrekking op organisaties die verpakkingsafval beheren en die verantwoordelijk zijn voor het inzamelen, sorteren en recycleren van verpakkingsafval.
De richtlijn stelt specifieke eisen aan:
- Recyclebaarheid: Verpakkingen moeten zo ontworpen zijn dat ze gemakkelijk gerecycleerd kunnen worden, met duidelijke etikettering om consumenten te informeren over verwijdering.
- Hergebruik: De ontwikkeling en het gebruik van herbruikbare verpakkingsoplossingen aanmoedigen.
- Vermindering: Vermindering van het volume en het gewicht van de gebruikte verpakkingsmaterialen zonder de productveiligheid en hygiëne in gevaar te brengen.
- Verantwoordelijkheid van de producent: Producenten worden verantwoordelijk gehouden voor de hele levenscyclus van hun verpakking, van ontwerp tot beheer aan het einde van de levensduur.
Belangrijkste vereisten voor verpakkingen die minder impact hebben
De Richtlijn Verpakking en Verpakkingsafval moedigt bedrijven aan om verpakkingspraktijken te gebruiken die minder impact hebben. Maar om dit te bereiken hebben retailers een alomvattend beeld nodig van hun verpakkingsvoetafdruk. De basisanalyse moet betrekking hebben op het gebruik van grondstoffen, de impact op het milieu, de kosten en de formaten.
Enkele van de belangrijkste vereisten voor minder milieubelastende verpakkingen zijn:
Gebruik van recycleerbare materialen: Bedrijven worden aangemoedigd om verpakkingsmaterialen te gebruiken die gemakkelijk te recycleren zijn, zoals papier, karton, glas en bepaalde soorten plastic.
Vermindering van verpakkingsafval: Bedrijven moeten ernaar streven om de hoeveelheid verpakkingsafval te minimaliseren door efficiënte verpakkingsontwerpen te gebruiken, verpakkingen op de juiste grootte af te stemmen en onnodige verpakkingsmaterialen te vermijden.
Promotie van herbruikbare verpakkingen: Bedrijven kunnen mogelijkheden onderzoeken om herbruikbare verpakkingsoplossingen te gebruiken, zoals hervulbare verpakkingen of verpakkingssystemen die naar de fabrikant kunnen worden geretourneerd voor hergebruik.
Gebruik van biologisch afbreekbare en composteerbare verpakkingen: Indien geschikt, moeten bedrijven overwegen om verpakkingsmaterialen te gebruiken die biologisch afbreekbaar of composteerbaar zijn en ervoor zorgen dat ze voldoen aan de relevante normen en certificeringen.
Nieuwe interne capaciteiten opbouwen: Bedrijven moeten investeren in talent en capaciteiten om de technische complexiteit van verpakking en recycling aan te kunnen. Het kan nuttig zijn om winkelmedewerkers te trainen in het inzamelen van gerecycleerde verpakkingen en te investeren in relevante infrastructuur. Om ervoor te zorgen dat ingezamelde grondstoffen op de juiste manier worden verwerkt, zal het een belangrijke stap zijn om een omgekeerde logistiek te ontwikkelen.
Etikettering: het zal nodig zijn om de consument te informeren over het verpakkingsmateriaal. Deze informatie kan worden verstrekt met het digitale productpaspoort (DPP).
Mogelijkheden en voordelen van naleving van de richtlijn
Voordelen van het gebruik van minder milieubelastende verpakkingen
Voldoen aan de richtlijn betreffende verpakking en verpakkingsafval en minder milieubelastende verpakkingspraktijken hebben verschillende voordelen voor bedrijven, waaronder:
Verbeterde merkreputatie: Door aan te tonen dat ze zich inzetten voor duurzaamheid en milieuverantwoordelijkheid, kunnen bedrijven hun merkreputatie verbeteren en milieubewuste consumenten aanspreken.
Kostenbesparingen: Minder milieubelastende verpakkingsoplossingen resulteren vaak in kostenbesparingen op de lange termijn. Het gebruik van lichtgewicht verpakkingsmaterialen kan bijvoorbeeld de transportkosten verlagen, terwijl het gebruik van gerecycleerde materialen kosteneffectiever kan zijn dan nieuwe materialen.
Toegang tot nieuwe markten: Consumenten zijn steeds vaker op zoek naar milieuvriendelijk verpakte producten. Door verpakkingen te gebruiken die minder impact hebben, kunnen bedrijven nieuwe markten aanboren en een breder klantenbestand aantrekken.
Zakelijke kansen in duurzame verpakkingsoplossingen
De richtlijn verpakking en verpakkingsafval biedt verschillende zakelijke kansen op het gebied van duurzame verpakkingsoplossingen. Bedrijven kunnen onderzoeken:
Innovatie in verpakkingsmaterialen: Het ontwikkelen en gebruiken van innovatieve verpakkingsmaterialen, zoals bioplastics of plantaardige alternatieven, kan voldoen aan de groeiende vraag naar verpakkingsoplossingen met een lagere impact.
Samenwerking met organisaties voor het beheer van verpakkingsafval: Samenwerken met afvalbeheerorganisaties kan kansen creëren voor bedrijven om de inzameling, sortering en recycling van verpakkingsafval te optimaliseren.
Voorlichting aan en betrokkenheid van consumenten: Bedrijven kunnen een cruciale rol spelen in het voorlichten van consumenten over het belang van duurzamere verpakkingen en het aanmoedigen van verantwoorde verwijderingspraktijken.
Hoe COSH! de naleving van de richtlijn betreffende verpakking en verpakkingsafval ondersteunt
Diensten aangeboden door COSH! om bedrijven te helpen voldoen aan de eisen van de richtlijn
COSH! biedt de volgende diensten aan om bedrijven te helpen voldoen aan de richtlijn voor verpakking en verpakkingsafval:
Begeleiding bij het beheer van verpakkingsafval: COSH! biedt richtlijnen voor beste praktijken voor preventie, hergebruik, recycling en terugwinning van verpakkingsafval. Dit omvat aanbevelingen voor verpakkingsmaterialen die minder schadelijk zijn, strategieën voor afvalvermindering en recyclinginitiatieven.
Analyse van de toeleveringsketen: Ons team kan helpen bij het analyseren en optimaliseren van uw toeleveringsketen om ervoor te zorgen dat deze overeenkomt met de doelstellingen van de richtlijn, waarbij mogelijkheden worden geïdentificeerd om verspilling te verminderen en de efficiëntie te verbeteren.
Netwerk van leveranciers: COSH! verbindt bedrijven met een netwerk van leveranciers die verpakkingsoplossingen met een lagere impact aanbieden. Hierdoor kunnen bedrijven verpakkingsmaterialen vinden die voldoen aan de eisen van de richtlijn en in lijn zijn met hun duurzaamheidsdoelstellingen.
Consumentenvoorlichting: Wij bieden strategieën aan om uw klanten te informeren over het belang van minder milieubelastende verpakkingen en hoe zij kunnen deelnemen aan recycling- en hergebruikinitiatieven.
Boek een vergadering en leer meer over de PPWD voor jouw bedrijf.
Conclusie
De Richtlijn Verpakking en Verpakkingsafval speelt een cruciale rol bij het bevorderen van milieuvriendelijke verpakkingspraktijken en het verminderen van de milieu-impact van verpakkingsafval. Door te voldoen aan de eisen van de richtlijn kunnen bedrijven niet alleen bijdragen aan een duurzamere toekomst, maar ook profiteren van een betere merkreputatie, kostenbesparingen en toegang tot nieuwe markten. COSH! ondersteunt bedrijven in de mode-industrie door begeleiding, contacten met leveranciers en praktijkvoorbeelden van succesvolle implementatie te bieden. Het omarmen van duurzamere verpakkingspraktijken is niet alleen een wettelijke verplichting, maar biedt bedrijven ook de kans om een positieve impact te hebben op het milieu en hun bedrijfsresultaten.
