14 Documentaires die je blik op je kleerkast voorgoed veranderen

24 april 2013, de dag dat de Rana-Pla­za ramp plaats­vond in Bang­la­desh. 1134 men­sen zijn die dag in één klap gestor­ven. Een tra­gi­sche gebeur­te­nis die de ogen van vele open­de. De fast-fas­hi­on ketens pro­du­ce­ren hun kle­dij in ont­wik­ke­lings­lan­den onder zeer slech­te omstan­dig­he­den voor de werk­ne­mers. Mooie en betaal­ba­re mode, ver­liest zijn schoonheid.

De Brit­se Car­ry Somers richt­te daar­om Fas­hi­on Revo­lu­ti­on op, een inter­na­ti­o­na­le bewe­ging die trans­pa­ran­tie van de mode-indu­strie eist en con­su­men­ten oproept om bewus­ter te wor­den door zich­zelf af te vra­gen wie hun kle­ding heeft gemaakt.

Er zijn meer­de­re fac­to­ren die beter kun­nen in de mode-indu­strie. Denk maar aan de onvei­li­ge fabrieks­ge­bou­wen, sek­su­e­le inti­mi­da­tie, oei­goe­ren in dwang­ar­beid en con­cen­tra­tie­kam­pen in Noord-Korea. Wij nemen je mee door­heen de vaak gene­geer­de pro­ble­men in de mode-indu­strie aan de hand van enke­le docu­men­tai­res die je een nieu­we kijk zul­len geven op jouw kleerkast.

1. Fas­hi­on Victims

“Cheap clothes are not cheap, someone is paying the price” Kalpona Akter

Onvei­li­ge fabrieks­ge­bou­wen zijn een gro­te strui­kel­blok in ont­wik­ke­lings­lan­den. Ruim­tes zon­der ramen, bedra­ding die los aan het pla­fond hangt en over­al afval. Dit is slechts een klei­ne opsom­ming van de din­gen die je tegen­komt in fabrie­ken in ont­wik­ke­lings­lan­den. De arbei­ders wor­den geïn­ti­mi­deerd en uit­ge­buit. Stel jezelf voor dat je aan 35 cent per uur moet wer­ken voor 14 u per dag…

“Che­ap clo­t­hes are not che­ap” ​“Some­o­ne always has to pay for them. And that some­o­ne is a wor­ker.” Uit­voe­rend direc­teur Kal­p­o­na Akter van Bang­la­desh Cen­ter for Wor­ker Solidarity

Deze docu­men­tai­re van 2013 ver­telt je meer over de pro­ble­ma­tiek van onvei­li­ge fabrie­ken. Laat u mee­voe­ren naar Bang­la­desh en ont­dek het zelf… Kijk Fas­hi­on Victims

2. The Seams of the Skin

Feminisme voor betere arbeidsomstandigheden

The seams of the skin is een docu­men­tai­re uit het­zelf­de jaar. Het is gemaakt door twee vrou­wen die ver­tel­len over het leven van twee arbei­ders die wer­ken in tex­tiel fabrie­ken in India. Femi­nis­me ver­ze­kerd want deze vrou­wen zijn niet bang om op te komen voor een bete­re toekomst.

3. De Slag op de Klerenwereld

Is een Fair Wear Foundation label een garantie op een zuivere supply chain keten?

De slag om de kle­ren­we­reld is van Neder­lands make­lij. Teun van de Keu­ken gaat under­co­ver als tex­tiel­han­de­laar en ont­dekt hij de schrij­nen­de omstan­dig­he­den van arbeiders.

4. The Machinists

Rahul Jain is erin geslaagd om op onge­ken­de wij­ze de tex­tiel­in­du­strie in beeld te bren­gen of moet ik zeg­gen in geluid… In The Machi­nists maakt hij gebruik van een voice-over en muziek in com­bi­na­tie met afbeel­din­gen om op een har­de maar tege­lijk gevoe­li­ge manier een ande­re kijk te geven op de textielindustrie.

Sek­su­e­le inti­mi­da­tie is helaas nog sche­ring in inslag

The most important value is respect

Res­pect is een zeer belang­rij­ke waar­de. Jam­mer genoeg zijn er fabrie­ken in India en Afri­ka, waar vrou­wen gefor­ceerd wor­den tot onge­wens­te inti­mi­tei­ten. 80% van de arbei­ders in Bang­la­desh geeft toe dat ze dit heb­ben mee­ge­maakt, een weer­zin­wek­kend hoog cijfer.

Een voor­beeld is de pro­duc­tie voor Lee Coo­per en Wrang­ler. Twee zeer beken­de namen in het mode­land­schap. Bij hun fabrie­ken in Afri­ka heeft het schan­daal zich voor­ge­daan dat de vrou­wen gedwon­gen wer­den tot sek­su­e­le inti­mi­tei­ten om hun job te mogen behouden.

Lees alles over dit schan­daal in (Engels) The Guar­di­an of bij APS news.

Dwang­ar­beid in de ver­bor­gen keten van de multinationals

Human Rights are for every human on the planet

Men­sen­rech­ten is een onge­kend con­cept in Chi­na waar oei­goe­ren in dwang­ar­beid wer­ken in zoge­zeg­de trai­nings­kam­pen. Dit is het geval bij de tex­tiel­gi­gant Hua­fu, zij wer­ken voor mer­ken zoals

Adi­das , Aber­crom­bie & Fitch en H&M. De Chi­ne­se fabrieks­ba­zen vin­den dat

mili­tai­re oefe­nin­gen en gedach­te trans­for­ma­tie geen dwang­ar­beid zijn, maar de kans om de min­der­heids­groe­pen de kans te geven zich aan te pas­sen aan de Han-Chinezen.

Lees meer over deze ver­schrik­ke­lij­ke situ­a­tie in dit arti­kel van de volks­krant

5. The Sto­ry of a Panty

Een volledig beeld van materiaal, garen, textielproductie én stikwerk is nodig.

The Sto­ry of a Pan­ty geeft een unie­ke kijk op het leven van 5 vrou­wen. Niet zomaar 5 vrou­wen, ze zijn alle­maal met elkaar ver­bon­den door één ding. Het pro­ces dat voor­af­gaat aan het maken van een pan­ty. Heb jij al een nage­dacht over wie jou kle­ren maakt en in wel­ke omstandigheden?

6. Dol­lar Heroes

Noord-Koreaanse dwangarbeiders aan de slag voor Europese luxe fashion.

Bureau 39 is de plek waar Kim Jung-un zijn inkom­sten haalt. Een heel spe­ci­aal bureau, want hij drukt zijn eigen hon­derd dol­lar brief­jes. Daar boven­op wagen ze zich er ook aan om goed­ko­pe arbeids­krach­ten voor de bouw te leve­ren aan nabu­ri­ge lan­den en bouw­pro­jec­ten in het westen.

Uit onder­zoek van onder ande­re Rem­co Breu­ker is geble­ken dat er een heel spec­trum van ille­ga­le prak­tij­ken ont­plooit is om zijn levens­stan­daard en regime te onder­hou­den.

De docu­men­tai­re Dol­lar Heroes ver­telt je meer over de ille­ga­le en vaak onge­ken­de prak­tij­ken van Noord-Korea. Van­af minuut 50 kan je zien wel­ke kle­ding­mer­ken moge­lijk onbe­wust mee de con­cen­tra­tie­kam­pen voeden.

Naast arbeidsomstandigheden is ook de milieu vervuiling in de mode-industrie catastrofaal

Ook de vol­gen­de docu­men­tai­res geven een nieu­we blik op je kleer­kast, dat is wat je zult krij­gen na het bekij­ken van deze docu­men­tai­res. Ze nemen je mee op een reis door­heen de Fast Fas­hi­on ver­vui­lings­pro­ble­ma­tiek. Wat staat er op dit fast menu? Je zal che­mi­sche pro­duc­tie­pro­ces­sen, onver­ant­woor­de dum­ping van gif­tig afval en een hoge por­tie CO2 op je bord krij­gen. Voel je jezelf nog steeds een lek­ker ding in jouw kledij?

7. The River Blue

Onverantwoorde dumping van giftig chemisch afval bij jeansproductie.

The River Blue neemt je mee op wereld­reis. Jam­mer genoeg is dit geen ple­zier­reis­je. Je ont­dekt het vui­le geheim ach­ter hoe kle­ding gemaakt wordt. Meer bepaald ons meest gedra­gen kle­ding­stuk, de jeans… Je krijgt schok­ken­de beel­den te zien van zwa­re che­mi­sche pro­duc­tie­pro­ces­sen en onver­ant­woor­de dum­ping van gif­tig che­misch afval.

8. Futu­re Fashion

Een derde van de geproduceerde kleding komt op de afvalberg terecht

Wist je dat er ieder jaar 100 mil­jard kle­ding­stuk­ken gepro­du­ceerd wor­den? Dit is een enorm hoog aan­tal, slechts twee der­de wordt ver­kocht. De ande­re kle­dij wordt ver­snip­perd of ver­brand. Het sys­teem van de Fast Fas­hi­on is ver­vui­lend en pro­du­ceert 10% van de wereld­wij­de CO2 uit­stoot. Bekijk Futu­re Fas­hi­on (NL) voor meer informatie.

9. Fas­hi­on Dir­ty Secrets

15000 liter water nodig voor het katoen van 1 jeansbroek

Fas­hi­on Dir­ty Secrets. Een docu­men­tai­re gemaakt door Sta­cey Dooley waar­in ze pro­beert aan te tonen hoe ver­vui­lend de mode indu­strie is voor onze pla­neet. Bereid je voor op nieu­we weet­jes zoals dat er 15000 liter water nodig is om het katoen voor je jeans­broek te laten groeien…

10. The True Cost

De impact van gmo katoenproductie is ongeëvenaard.

True Cost is een docu­men­tai­re die een scher­pe ana­ly­se heeft gemaakt over de weg­werp­mo­de. Wat is de impact ervan op de mens, maat­schap­pij en natuur? Men stelt het hele fas­hi­on sys­teem in vraag.

To shop or not to shop? That’s the question…

“Duurzaam shoppen shift werkgelegenheid van oneerlijk naar eerlijk”, Niki de Schryver, Founder COSH!

Na de eer­ste docu­men­tai­res, zit je onge­twij­feld met enke­le vra­gen. Je zag dat de arbei­ders in de tex­tiel­in­du­strie te maken krij­gen met onvei­li­ge fabrieks­ge­bou­wen, slech­te werk­om­stan­dig­he­den, sek­su­e­le inti­mi­da­tie… Ook de natuur heeft het zwaar te ver­du­ren door bij­voor­beeld het kleu­ren van tex­tiel. Is het beter dat ik niet shop? Het ant­woord is nee, je moet duur­zaam shop­pen. Zo zorg je ervoor dat de arbei­ders in tex­tiel­fa­brie­ken een eer­lijk loon krij­gen en goe­de werk­om­stan­dig­he­den heb­ben. Help jij ons om duur­zaam de nieu­we trend van 2020 te maken?

11. The Positive Chain of Change

The Posi­ti­ve Chain of chan­ge geeft weer wat de fast fas­hi­on aan­richt maar geeft ook duur­za­me alter­na­tie­ven weer die in Neder­land wor­den opge­zet. Veel posi­ti­ve vibes bij deze docu­men­tai­re want posi­tie­ve ver­an­de­rin­gen staan cen­traal.

12. Taking Justice

Mode kan je ook duurzaam produceren?

Jan­ne­ke Honings and Judith van der Wol­de pro­du­ce­ren hun col­lec­ties in een bij­zon­de­re fabriek in India. Bij­na alle werk­ne­mers zijn vrou­wen, ook in mana­ge­ment func­ties. Iets wat je niet veel ziet in India. De werk­ne­mers krij­gen een eer­lijk loon en er wor­den naaioplei­din­gen aan­ge­bo­den aan jon­ge vrou­wen. Zo kun­nen zij ook een goe­de toe­komst krij­gen. Zelfs de fabriek inves­teert in ver­duur­za­ming van pro­duc­tie­pro­ces­sen. Hoe zij dit doen kom je te weten in Taking Jus­ti­ce.

13. VPRO tegen­licht: Virus Vergezichten

Hoe zit de toekomst eruit na Corona?

Trend­fo­re­cas­ter Lide­wij Edel­koort ver­blijft nood­ge­dwon­gen in een ver­la­ten hotel in Kaap­stad. VPRO Tegen­licht gaat in gesprek met hem en met psy­chi­a­ter Dirk De Wach­ter uit Ant­wer­pen. Hoe zien zij de toe­komst na deze gedwon­gen stil­stand door coro­na? Kom meer te weten over de posi­tie­ve en nega­tie­ve gevol­gen van het virus in Virus Ver­ge­zich­ten.

14. Genaaid

Wat als we onze jongeren laten meewerken met modeproductie in Myanmar?

Genaaid, dat is wat 5 jon­ge mode­ont­wer­pers waren toen ze de har­de werk­om­stan­dig­he­den in de tex­tiel­in­du­strie ervaar­den. Jen­ni­fer Hoff­man neemt vijf jon­ge mode­ma­kers mee naar Myan­mar waar veel kle­dij voor Neder­lands win­kels gepro­du­ceerd wordt. Een must-see reeks voor jon­ge­ren die zelf nog fast fas­hi­on kopen.

Wil jij nog meer lezen over de mode-indu­strie? Deze boe­ken tips hel­pen je ook alvast op weg.