Solden anno 2023: het volledige kader geschetst

Brief Mode Unie aan haar leden 

Bes­te mode ondernemer,

In sep­tem­ber kre­gen we te maken met een lan­ge nazo­mer waar­door con­su­men­ten de aan­koop van win­te­ri­tems uit­stel­den. Net toen de tem­pe­ra­tu­ren begon­nen te zak­ken kre­gen we een nieu­we oor­log in het Mid­den Oos­ten. Dit samen met een nega­tie­ve bericht­ge­ving in de media rond koop­kracht en eco­no­mi­sche malai­se zorgt er voor dat de con­su­ment voor een twee­de keer dit sei­zoen met de rem op koopt.

We kre­gen van een aan­tal onder­ne­mers de vraag of het ver­schui­ven van de sol­den een oplos­sing zou kun­nen zijn om de min­de­re ver­koop in sep­tem­ber en okto­ber recht te trek­ken en om ​‘het sei­zoen meer mee te laten gaan met het klimaat’.

Gezien dit een breed dos­sier is en een beslis­sing hier­in niet zomaar even snel geno­men is, schet­sen we graag het vol­le­di­ge plaat­je. Over één nacht ijs gaan wan­neer de emo­tie hoog oplaait zon­der alle zaken in reke­ning te nemen is nooit een goed idee, zeker niet wan­neer het gaat over het behoud van de wet op het ver­bie­den van ver­koop met verlies.

Hier­on­der geven we mee waar­om een ver­schui­ving van de sol­den op het eer­ste zicht mis­schien een oplos­sing lijkt – maar het in rea­li­teit een bij­zon­der deli­ca­te kwes­tie is. We vra­gen je daar­om om het totaal­plaat­je te zien en ook de lan­ge­ter­mijn gevol­gen mee te nemen. Daar­om bren­gen we je graag dit overzicht:

1. Wat is de soldenwetgeving?

De sol­den­wet­ge­ving in Bel­gië is er om de ver­koop met ver­lies aan ban­den te leg­gen. Slechts in twee peri­o­des mag er met ver­lies ver­kocht wor­den momen­teel: in janu­a­ri en in juli.

De vier weken voor­af­gaand aan de sol­den is er de sper­pe­ri­o­de: een peri­o­de waar geen indi­vi­du­e­le kor­tin­gen geaf­fi­cheerd mogen wor­den. Deze peri­o­de is er om een gelijk speel­veld te cre­ë­ren tus­sen onder­ne­mers zodat ieder­een op een zelf­de moment aan de sol­den zou kun­nen beginnen.

Bel­gië is uniek in deze wet­ge­ving: in ande­re Euro­pe­se lan­den is er geen wet die het ver­bod op de ver­koop met ver­lies regelt. Han­de­laars en ketens kun­nen in die lan­den dus een vol­le­dig jaar door onge­remd kor­ting geven én met ver­lies verkopen.

Vroe­ger was er geen kop­pel­ver­koop, kan deze terug afge­schaft wor­den: nee.

In 2005 beslis­te de Euro­pe­se Unie dat de con­su­men­ten­be­scher­ming in gans Euro­pa zoveel moge­lijk gelijk­ge­trok­ken moest wor­den. De gehe­le Bel­gi­sche sper­pe­ri­o­de lag onder vuur en het ver­bod op kop­pel­ver­koop moest afge­schaft wor­den. De EU vaar­dig­de daar­voor een nieu­we richt­lijn uit, die in Bel­gië omge­zet werd in de Wet Markt­prak­tij­ken van 2010. Het gro­te ver­schil met de oude han­dels­prak­tij­ken­wet, is dat Euro­pa ons land ver­plicht­te om kop­pel­ver­koop toe te laten.

Ondanks de gro­te druk van Euro­pa kon­den we de sper- én sol­den­wet­ge­ving geluk­kig tot op heden nog steeds behouden.

2. Wat als de sol­den­wet­ge­ving afge­schaft wordt?

Stel dat de sol­den­wet­ge­ving – en dus het ver­bod op de ver­koop met ver­lies – afge­schaft wordt, wat dan?

In dit sce­na­rio zal de druk van nati­o­na­le en inter­na­ti­o­na­le ketens blij­ven stij­gen. Zij kun­nen immers de prij­zen zoda­nig naar bene­den druk­ken op een manier dat dit voor veel zelf­stan­di­ge mode­han­de­laars niet meer leef­baar is. Ketens heb­ben immers ver­schil­len­de ves­ti­gin­gen en kun­nen per regio de prij­zen zoda­nig laten zak­ken door met ver­lies te ver­ko­pen dat ze op die manier zelf­stan­di­ge onder­ne­mers uit de markt duwen. Het ver­lies halen ze op in een ande­re regio, iets wat wij als zelf­stan­di­ge han­de­laars niet kunnen.

Neder­land is daar het dicht­ste en bes­te voor­beeld van: sinds de afschaf­fing van het ver­bod op ver­koop met ver­lies zijn heel wat zelf­stan­di­ge han­de­laars er mee moe­ten stop­pen. Neder­land­se mode­han­de­laars pro­be­ren al jaren tever­geefs om de sol­den­wet­ge­ving zoals wij ze ken­nen terug in te voeren.

Net daar­om zijn de sper- en sol­den­pe­ri­o­de zo belang­rijk: ze leg­gen de ver­koop met ver­lies aan ban­den. Op die manier is er voor het groot­ste stuk eer­lij­ke con­cur­ren­tie tus­sen alle spe­lers bin­nen de mode­re­tail. Als dit afge­schaft wordt, dan vol­gen er het vol­le­di­ge jaar kor­tin­gen en kun­nen ketens onge­li­mi­teerd met ver­lies ver­ko­pen – met boven­staand gevolg. Een afschaf­fing van de wet­ge­ving moe­ten we dus ten allen tij­de vermijden.

3. Ver­deeld­heid bin­nen de sector

Elk jaar komt de vraag rond de timing van de sol­den terug. Elk jaar zijn de menin­gen hier­over sterk ver­deeld bij mode­han­de­laars: een groot deel van de sec­tor is voor een ver­schui­ving, een groot deel tegen. Boven­dien is er geen eens­ge­zind­heid over een bepaal­de nieu­we datum als er zou geko­zen wor­den om te ver­schui­ven (opschui­ven met 1/2/3/4/… weken).

Onze enquê­tes wij­zen dan ook tel­kens uit dat de sec­tor vol­le­dig ver­deeld is: wel/​niet ver­schui­ving – datum van ver­schui­ving.. Dit maakt het als sec­tor­or­ga­ni­sa­tie moei­lijk om een stand­punt in te nemen: sowie­so zal een groot deel van de sec­tor niet akkoord zijn met een wel/​niet ver­schui­ving en met de peri­o­de mocht een ver­schui­ving er door komen. 

We heb­ben het hier boven­dien enkel over de win­kels in Vlaan­de­ren. De win­kels in Wal­lo­nië, aan­ge­slo­ten bij UCM, heb­ben moge­lijk nog een ander standpunt.

Wat met ketens, elek­tro en meubels?

De sol­den gel­den ook voor keten­win­kels en voor de meu­bel- en elek­tro­sec­tor. Zowel de keten­win­kels als de meu­bel- en elek­tro­sec­tor zijn tegen een verschuiving.

4. Poli­tiek – Belgisch

In 2020 kon Mode Unie (gesterkt met een onli­ne cam­pag­ne waar COSH! aan mee­hielp) de sol­den ver­schui­ven naar augus­tus omwil­le van de twee maan­den slui­ting. Toen was er immers een over­gro­te meer­der­heid voor­stan­der van een ver­schui­ving, 2.800 mode­win­ke­liers teken­den toen onze enquête.

Op heden zijn de menin­gen bin­nen onze zelf­stan­di­ge mode­sec­tor sterk ver­deeld. Boven­dien gel­den de sol­den ook voor ketens én ook voor de meu­bel- en elek­tro­sec­tor. De drie laat­sten zijn tegen een ver­schui­ving van de hui­di­ge soldenperiodes.

Poli­tiek houdt uiter­aard steeds reke­ning met alle acto­ren – in Vlaan­de­ren én in Wal­lo­nië want dit is een fede­ra­le bevoegd­heid – en wan­neer er een té gro­te ver­deeld­heid is, wat nu het geval is, dan wordt de situ­a­tie ofwel behou­den ofwel wordt er toch een beslis­sing genomen.

Gezien de blij­ven­de druk van­uit Euro­pa voor het afschaf­fen van de sper- en de sol­den­pe­ri­o­de en het feit dat niet alle poli­tie­ke beslis­singma­kers over­tuigd zijn van het nut van de sol­den, zou dit kun­nen lei­den tot een afschaf­fing van de vol­le­di­ge sol­den­wet­ge­ving. Een sce­na­rio die we ten allen tij­de moe­ten vermijden.

5. Poli­tiek – Europees

Kan de sol­den­wet­ge­ving op Euro­pees niveau gere­geld wor­den: nee.

In het ver­le­den en ook in 2020 heb­ben we sterk gelob­byd bij alle aan­gren­zen­de lid­sta­ten én bij Euro­pa zelf om een wet­ge­ving rond het aan ban­den leg­gen van ver­koop met ver­lies te beko­men. Indi­vi­du­e­le lid­sta­ten kre­gen we niet mee in het stroom­lij­nen naar een­zelf­de sol­den­pe­ri­o­de, elk heeft zijn eigen rege­ling of zoals in Neder­land is er geen rege­ling. De poli­tiek in de indi­vi­du­e­le lid­sta­ten is niet bereid onze sol­den­wet­ge­ving te vol­gen en/​of hun sol­den­pe­ri­o­de aan te pas­sen aan de onze, ondanks dat veel van hun zelf­stan­di­ge onder­ne­mers dit wel zou­den willen.

Van Thier­ry Bre­ton, EU com­mis­sa­ris inter­ne markt, kre­gen we met betrek­king tot het sol­den­dos­sier dit ant­woord. Hier­in staat dui­de­lijk beschre­ven dat de mees­te lid­sta­ten geen rege­ling heb­ben rond de ver­koop met ver­lies en dat de EU hen vrij laat om dit zo in te vul­len en niet van plan is om lid­sta­ten een regel­ge­ving hier­rond op te leggen.

Dit dos­sier is afge­slo­ten, het stand­punt van de ver­schil­len­de lid­sta­ten en de EU zal niet veranderen.

6. De con­su­ment – én de retailer

Vraag is of de con­su­ment zal wach­ten tot het sol­den zijn als deze met bv. een maand ver­scho­ven wor­den. In augus­tus zijn veel men­sen op reis en is er al een groot deel van het bud­get gespen­deerd aan de vakan­tie en op reis. Zul­len zij nog sol­den kopen, of kopen ze sol­den op hun vakan­tie­be­stem­ming? Zul­len con­su­men­ten in febru­a­ri nog sol­den kopen, zul­len ze hun ein­de­jaars­pre­mie en ander bud­get niet al gespen­deerd hebben?

Bij­ko­mend wor­den de nieu­we col­lec­ties in febru­a­ri en in augus­tus gele­verd: is dit prak­tisch haal­baar? We wil­len mis­schien late­re leve­rin­gen en bij Bel­gi­sche mer­ken zijn die mis­schien te bespre­ken, maar is dit ook zo bij inter­na­ti­o­na­le merken?

En niet onbe­lang­rijk: zul­len alle zelf­stan­di­ge retai­lers zich aan de wet­ge­ving hou­den en wach­ten met het geven van sol­den tot in augus­tus en febru­a­ri? Of zal er een gro­te kop­pel­ver­koop geor­ga­ni­seerd wor­den in janu­a­ri en juli omdat heel wat han­de­laars en ketens voe­len dat de con­su­ment niet wil wach­ten? Zul­len de ketens de kop­pel­ver­koop in janu­a­ri en augus­tus niet gebrui­ken om toch al hun sol­den te geven in deze maanden?

De laat­ste jaren leer­de onze enquê­te dat de kop­pel­ver­koop tij­dens de sper­pe­ri­o­de beperkt bleef, zal dit nu ook zo zijn? Want als juli en janu­a­ri dan gro­te kop­pel­ver­koop maan­den wor­den: wat is dan het ver­schil met sol­den? Dan horen we heel veel han­de­laars mis­schien aan­kaar­ten dat ​‘de rest zich niet aan de nieu­we sol­den­pe­ri­o­de houdt maar al vol­op sol­den geeft via koppelverkoop’?

Wat met retai­lers in aan­gren­zen­de lan­den? Mode­han­de­laars in Neder­land en Frank­rijk die gren­zen aan Bel­gië zul­len hun prij­zen­po­li­tiek aan­pas­sen aan onze sol­den­wet­ge­ving. Indien we de sol­den opschui­ven zul­len zij de sol­den in janu­a­ri en juli laten val­len, wat een zwaar con­cur­ren­tie­na­deel zal zijn voor mode­han­de­laars in de grensstreek.

7. Het klimaat

En last but not least: het weer valt niet meer te voor­spel­len. We heb­ben twee nat­te zomer­maan­den gehad, vorig jaar had­den we een schit­te­ren­de zomer. Soms is er een lan­ge nazo­mer twee jaar op rij, daar­na weer niet. Soms is het een stren­ge win­ter, ande­re jaren niet. Soms is het een fan­tas­ti­sche len­te, dit jaar bleef die maan­den uit..

Tel­kens als het weer ​‘de klas­sie­ke sei­zoe­nen’ niet volgt, komt de vraag naar een sol­den­ver­schui­ving terug. Volgt het weer het sei­zoen wel, dan komt de vraag niet naar boven.

8. Con­clu­sie

Met boven­staan­de gro­te brok infor­ma­tie wil­len we aan­to­nen: er zijn veel menin­gen, veel par­tij­en, heel wat euvels en moge­lijk gro­te consequenties.

Omdat het belang­rijk is om een geïn­for­meerd stand­punt in te nemen en ieder­een de kans te geven vra­gen te stel­len, orga­ni­se­ren Mode Unie en UNI­ZO in decem­ber een gro­te bevra­ging rond de sol­den­ti­ming. Een stand­punt inne­men als de emo­ties hoog oplaai­en is immers nooit een goed idee, alle facet­ten van dit dos­sier moe­ten beke­ken worden.

Als we hier een­stem­mig­heid in kun­nen vin­den, dan nemen we dit dos­sier ver­der op, pol­sen we bij de ande­re betrok­ken orga­ni­sa­ties en kij­ken we of er poli­tiek een draag­vlak is. Opnieuw: we moe­ten ten allen tij­de ver­mij­den dat de wet­ge­ving afge­schaft wordt.

Heb je na het door­ne­men van boven­staan­de nog vra­gen, con­tac­teer Isol­de dan per­soon­lijk via isolde.​delanghe@​modeunie.​be.

Groe­ten,

Het Mode Unie team
Isol­de, Sarah en Chiel 

ps: Er wordt ach­ter de scher­men aan een enqûe­te gewerkt, om opnieuw te meten hoe de sec­tor hier tegen­over­staat. COSH! zal de enquê­te mee ver­sprei­den onder haar leden.